Τετάρτη 25 Φεβρουαρίου 2009

Η Μέση οδός

Το μηδέν ήταν η μεγάλη σπαζοκεφαλιά της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας γιατί παρέμενε στο, ελεατικό, ερώτημα: είναι δυνατόν το μη ον, δηλαδή το μηδέν να υπάρχει; Κι όμως «πολλά τα δεινά ουδέν ανθρώπου δεινότερο έστι…»…» ίσως ο άνθρωπος και την ψυχή του να μπορεί να μηδενίζει μηδενίζοντας τη ψυχή των άλλων. Τα Άουσβιτς και τα Γκούλαγκ δεν πρόφτασε ο Σοφοκλής.
Το άπειρο είναι το χωρίς πέρας, αυτό που δεν τελειώνει, αυτό που πάει παραπέρα κι απ το τέλος : δηλαδή ο νους, η σκέψη, η ονειροπόληση, ο στοχασμός, αυτό που αποκαλούμε ψυχή, εσωτερικό μας κόσμο…
Το Μηδέν και το Άπειρο ήταν ο τίτλος του πορνογραφικού αναγνώσματος κάθε στρατευμένου φοιτητή, το κόκκινο πανί για κάθε κόκκινο κόμμα, τα κόκκινα αναμμένα λαμπάκια έξω από τα γραφεία . Κάθε ανάγνωση από φίλος η μέλος και μια ματωμένη καρδιά.
Για τους βιαστικούς αναγνώστες ο Άρθουρ Καίστλερ δημοσίευσε και σύντομο εκλαϊκευμένο δοκίμιο με τις γνωστές θέσεις του για τις κόκκινες εξουσίες κυβερνητικές η απλά κομματικές: Τίτλος «Ο κομισάριος και ο Γιόγκι», εκδ. ,τότε, ΓΑΛΑΞΙΑΣ, ένα πράσινο βιβλιαράκι που περιείχε όλες τις ορατές συχνότητες του χρωματικού φάσματος. Ίσως και λίγες αόρατες συχνότητες που ήταν και αυτές που μας ταξίδευαν και πιο μακριά. Αρκούσε να μπορεί να συντονιστεί κανείς.
O Άρθουρ αναφέρει στο δοκίμιο:
«Στο πλαίσιο της κοινωνικής εξίσωσης το άτομο παρουσιάζεται ταυτόχρονα ως μηδέν και ως άπειρο». Και παρακάτω παρομοιάζει την ανθρώπινη συμπεριφορά ως εκκρεμές που αιωρείται στο φάσμα του ουράνιου τόξου: Ο κομισάριος που πιστεύει πως όλα τα προβλήματα, συμπεριλαμβανομένου και του οιδιποδείου, λύνονται με την επανάσταση, βρίσκεται στο υπέρυθρο, το θερμότερο δηλαδή και με τη πιο χαμηλή συχνότητα. Ο Γιόγκι, στο άλλο άκρο του φάσματος, το υψίσυχνο και ψυχρό υπεριώδες, πιστεύει  πως όλα τα προβλήματα, συμπεριλαμβανομένου και του αποχετευτικού, λύνονται με τον διαλογισμό. 
Που πάει να πει ότι ο καθένας μέσα μας  μπορεί να έχει όχι μόνο ένα ρόλο, όχι μόνο τους δυο ακραίους ρόλους, του μηδέν και του απείρου, του κομισάριου και του γιόγκι αλλά προφανώς και κυρίως και όλους τους ενδιάμεσους. Αν αφήσουμε κατά μέρος ιστορικούς ντετερμινισμούς, ο καθένας μας είναι ελεύθερος στη ζωή να παίξει τον Άμλετ η τη Λαίδη Μάκβεθ , είναι ελεύθερος να συντονίζεται στη συχνότητα που επιθυμεί και και ακόμα παραπάνω είναι ελευθέρα να απεμπολεί την ελευθερία του. Ποτέ όμως δεν μπορεί να απεμπολήσει την ευθύνη της επιλογής του,

Κομισάριος είναι εκείνος που έχει πάρει εντολή κάποιον ανώτερο να εκτελέσει για παροδικό χρονικό διάστημα τα καθήκοντα ανώτερου για να εκτέλεση μιας αποστολή. Είναι ο εκτελεστικός απεσταλμένος με άνωθεν εντολή.
Στη Γαλλική επανάσταση του 1789 οι υπουργοί της επαναστατικής κυβέρνησης ονομάζονταν κομισάριοι αφού η αποστολικούς ήταν εκτέλεση της λαϊκής εντολής για όσο χρόνο έκρινε η Εθνοσυνέλευση.

Πολιτικός κομισάριος είναι θέση που δημιούργησε ο Λεωνίδας Τρότσκι το 1918 στο πλαίσιο του κόκκινου Στρατού ώστε η στρατιωτική ιεραρχία να ελέγχεται από τη πολιτική εξουσία. Οι κομισάριοι είχαν δικαίωμα επιβολής πειθαρχικών ποινών μέχρι καθαίρεσης και διορισμού κατ ευαρέσκεια. Οι στρατιωτικές, και όχι μόνο, εκκαθαρίσεις του Στάλιν στηρίχτηκαν στους πολιτικούς κομισάριους, απεσταλμένους εντολοδόχους της εξουσίας.
Ο ρόλος τους ήταν η υπακοή στις κομματικές εντολές χωρίς «διαλογική συζήτηση» και μικροαστικές διανοουμενίστικες αντιρρήσεις. Το ατσάλινο χέρι του κόμματος πρέπει να μην τρέμει, να μη διστάζει, ο ιδιόκτητης του να μην αμφιβάλει, να μην αναρωτιέται, να μην απορεί, να μη σκέπτεται. Αλλιώς το χάνει το πέναλτι. Η σκέψη και η δράση αλληλο-αποκλείονται, Η σκέψη είναι απορία σύμφωνα με τους αρχαίους, ο Σωκράτης ήπιε το κώνειο χωρίς να έχει μάθει τίποτα ο φουκαράς παρ όλο που ρώταγε τον κάθε επαΐοντες. Πέθανε με τη σκέψη άλλο από το ότι δεν ήξερε τίποτα δεν ήξερε, έφυγε με όλες τις απορίες του άλυτες.
Η αμφιβολία σκοτώνει τον κομισάριο και όχι το κώνειο. Ο κομισάριος είναι όργανο. Εκτελεί, είναι δράση, πράττει γιατί είναι σίγουρος. Σίγουρος για το δίκαιο του Σκοπού. Για την εκπλήρωση του οποίου δεν απασχολείται ο ίδιος. Ο ίδιος απλώς εκτελεί εντολές, αυτός είναι ο σκοπός της ζωής του. Να λειτουργεί σωστά ο κομματικός μηχανισμός, να είναι περήφανος που έβαλε το μικρό του λιθαράκι στην εκπλήρωση της ιστορικής νομοτέλειας χωρίς προσωπικές απορίες.

Ο γιόγκι είναι ο  μοναχός που επιδίδεται στο διαλογισμό. Απέχει όχι μόνο από τα κοινά αλλά όσο μπορεί και από τις προσωπικές του ανάγκες και επιθυμίες. Βρίσκεται στο υπεριώδες ενώ ο κομισάριος στο υπέρυθρο κομμάτι του φάσματος. Η υπερδραστηριότητα του κομισάριου για την πραγματοποίηση αντιμέτωπη αταραξία του Γιόγκι.
Ο Γιόγκι προσηλώνει το βλέμμα και τη προσοχή του στις ανεπαίσθητες κινήσεις του σώματος του, απορρίπτοντας προοδευτικά τις ανάγκες που τον συνδέουν ατομικά με τον εξωτερικά κόσμο. Στοχεύει στη συνδεσή του με το Όλον, το Σύμπαν για ξεφύγει από τα βάσανα της προσωπικής ζωής.
Κάπου εδώ συναντιέται με την ασκητική του κομισάριου ερχόμενος από άλλο μονοπάτι. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι τα άκρα συναντώνται, ότι υπάρχει γέφυρα που τα συνδέει, το ζήτημα δεν είναι απλό. Σημασία έχει και η διαδρομή  όχι μονό ο τερματισμός.
Ο Κέστλερ προτείνει τη μέση οδό. Ένα μείγμα συμπεριφοράς. Στιγμές απόσυρσης και διαλογισμού και στιγμές δράσης  Η ζωή κλίνεται στο ενεστώτα.

25/02/2009

3 σχόλια:

  1. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από έναν διαχειριστή ιστολογίου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Καλησπέρα και από εμένα. Είμαι ο παλιός ακροατής του ραδιοδρόμιου, στον οποίο αναφέρθηκε ο Παιχνιδιάρης. Αν θυμάμαι καλά,Γιώργο, είχες καλέσει τον Νίκο Χριστίδη σε κάποιες εκπομπές. Εγώ θέλω να σχολιάσω το πιο κάτω σημείο:
    "Ο Γιογκι προσηλωνει το βλεμμα και τη προσοχη του στις ανεπαισθητες κινησεις του σωματος του, απορριπτοντας προοδευτικα τις αναγκες που τον συνδεουν ατομικα με τον εξωτερικα κοσμο. Στοχευει στη συνδεσή του με το Ολον, το Συμπαν για ξεφυγει απο τα βασανα της προσωπικης ζωης.
    Καπου εδω συναντιεται με την ασκητικη του κομισσάριου ερχομενος απο αλλο μονοπατι."

    Δηλαδή τόσο η δράση του Κομισάριου όσο και η αταραξία του Γιόγκι πηγάζουν ασυνείδητα από τη δυσκολία να πορευτούν τον δύσκολο δρόμο της αναζήτησης της προσωπικής ταυτότητας και της χάραξης του προσωπικού δρόμου.
    Αναλογικά μπορεί να πει κανείς ότι και η απλή(;) σπατάλη τη στγμής, της ημέρας ή της νύχτας, στην οποία πολλοί βυθιζόμαστε,είτε εκτελώντας με ένταση και απερίσκεπτα έξωθεν εντολές (του -εσωτερικευμένου- πατέρα, του -εσωτερικευμένου- κοινωνικού προτύπου)είτε βυθιζόμενοι στη νιρβάνα της τηλεόρασης και της μελαγχολίας συνιστούν όψεις του ίδιου νομίσματος, συνιστούν δηλαδή άρνηση του εαυτού, του "είναι".

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Μπάχαλο

  Τα τελευταία χρόνια, όλο και συχνότερα ακούμε στις ειδήσεις, ως γενικό χαρακτηρισμό κάθε «ακραίας» πολιτικής/κοινωνικής διαμαρτυρίας, το ν...