ΜΕ ΤΟΝ ΓΙΩΡΓΟ ΠΑΠΑΖΑΧΑΡΙΟΥ
Ένα ταξίδι στις ρίζες λέξεων εκφράσεων.
Μια παραγωγή της ΦΩΝΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
Ο Ερμής είναι ίσως η πιο συμπαθητική θεότητα του ελληνικού δωδεκάθεου, καθώς συνδυάζει πολύ έντονα τα ανθρώπινα με τα θεϊκά στοιχεία, αλλά και γιατί θεωρείται ουσιαστικά ο πρώτος δάσκαλος του ανθρώπινου γένους. Είναι αυτός που εισήγαγε τα γράμματα και τις επιστήμες στην ανθρωπότητα και δίδαξε τη χρήση της διάνοιας. Ταυτόχρονα είναι προστάτης του εμπορίου, των θυσιαστικών τελετών και της μαγείας. Εκφράζει με ένα αρχετυπικό σχεδόν τρόπο την ταχύτητα, την ευλυγισία, τη μεταβλητότητα, μα και τους απατηλούς δρόμους. Το όνομα του προήλθε, πιθανότατα, από το έρμα (που σημαίνει “σωρός λίθων”), επειδή ο σωρός των λίθων που συγκεντρωνόταν πάνω από τους τάφους ήταν συνδεδεμένος με τον Ψυχοπομπό Ερμή.
Η λέξη έρμα (και ο ερματισμός) χρησιμοποιήθηκε και στα καράβια για να δηλώσει το βάρος, που ρυθμίζει την ισορροπία των πλοίων (ιταλ.: zavora > σαβούρα). Απ εδώ και ο ανερμάτιστος άνθρωπος (: ο δίχως ηθικό αντίβαρο)
Ο Ερμής, εκτός των άλλων, επεξηγούσε στους ανθρώπους τη βούληση των θεών, ήταν, δηλαδή ο “εξηγητής” και γι αυτό οι λέξεις: ερμηνεία, ερμηνευτής, διερμηνέας, ερμηνευτικός, ερμηνεύω κ.ά. φέρουν το όνομα του. Αντίθετα, κατά το Μεσαίωνα συνδυάστηκε με τους Αλχημιστές (Hermetici > Ερμητικοί) και ιδιαίτερα με την τεχνική να σφραγίζουν τα δοχεία τους με αποτέλεσμα η λ. ερμητικός να δηλώνει το “εντελώς κλειστό”, το “σφραγισμένο”
Στο θεό Ερμή αποδιδόταν και το έρμαιο: “το δώρο του Ερμή”, το “θεόσταλτο”, “το απροσδόκητο εύρημα”
Ο Ερμαφρόδιτος ήταν ο μυθικός γιος του Ερμή και της Αφροδίτης (εξ ου και το όνομα του), ο οποίος παρουσίαζε χαρακτηριστικά και των δύο φύλων
Η εμπορικοί δρόμοι των αστικών κέντρων είναι, συνήθως, αφιερωμένοι στο θεό Ερμή, τον Κερδώο Ερμή (οδός Ερμού), ο οποίος ήταν και προστάτης του εμπορίου. Στα Λατινικά o Ερμής “πέρασε” ως Mercurius > ιταλ. mercato, γαλλ: mercenaire, αγγλ.: market…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου