Κυριακή 10 Ιουνίου 2012

"Από που και γιατί" Καθημερινά στη ΝΕΤ Fm 10:55 και 18:55

Με λέξεις επίκαιρες θα ασχοληθούμε σήμερα. Συγκεκριμένα με την «κασίδα», και την αρχαιοπρεπή επιρρηματική έκφραση «πυξ λαξ». Που σημαίνει με γροθιές και κλοτσιές. Όπως αντιλαμβάνεστε συνειρμοί προερχόμενοι από την επικαιρότητα με οδήγησαν στην επιλογή των λέξεων που θα επισκεφτούμε.
Το Πύξ είναι επίρρημα της αρχαίας ελληνικής και σημαίνει με σφιγμένες τις γροθιές.
Από την ίδια ρίζα, η πυγμή και ο πυγμάχος.
Το Λάξ είναι επίσης επίρρημα της αρχαίας ελληνικής που σημαίνει μέ τήν πτέρναν, μέ τόν πόδα ὠθῶν πρός τά ὀπίσω – με τις κλοτσιές δηλαδή
Από την ίδια ρίζα και το λακτίζω (= δίνω κλοτσιά, διώχνω χτυπώντας με το πόδι).
Και πάμε στην κασίδα που προέρχεται πιθανότατα από το βυζαντινό χάλκινο στιλπνό κράνος κασσίς – κασσίδος και στην ιατρική αναφέρεται ως η παθησις άχωρ. Η Πάθηση του τριχωτού της κεφαλής, Κασίδα λοιπόν, είναι δερματοπάθεια του τριχωτού της κεφαλής που προκαλεί τριχόπτωση. Τα μαλλιά του κασιδιάρη (ή κασίδη) πέφτουν, αλλά όχι όλα μαζί παρά τούφες-τούφες. Έτσι εξηγείται και η παροιμία “στου κασίδη το κεφάλι έμαθα να μπαρμπερεύω” Ο κασίδης ή κασιδιάρης είναι μεσαιωνική λέξη και περιγράφει τον πάσχοντα από κασίδα.
“Μόρα και κασίδα”, λέμε όταν έχουμε τα μπουρίνια μας και ο άλλος μας πει “μωρέ…”, ή “νέκρα και κασίδα” ,όταν ο άλλος μας πει “ναι”.
Με την έννοια του “όλα τα’ χε η Μαριορή, ο φερετζές της έλειπε” ο λαός χρησιμοποιεί και το “τι σου λείπει κασιδιάρη; σκούφια με μαργαριτάρι” και "το γαρίφαλο στο αυτί και η κασσίδα στην κορφή που λέγεται επίσης για τους φτωχούς που επιζητούν μεγαλεία.
Και ολοκληρώνουμε με την παροιμιακή φράση "τον τρώει η κασίδα του",που λέγεται για κάποιον που επιζητεί να πάθει κακό.

1 σχόλιο:

  1. μπραβο.πολυ καλη η αναλυση σου.για να θυμουνται οι παλιοι και να μαθαινουν οι νεοτεροι.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Μπάχαλο

  Τα τελευταία χρόνια, όλο και συχνότερα ακούμε στις ειδήσεις, ως γενικό χαρακτηρισμό κάθε «ακραίας» πολιτικής/κοινωνικής διαμαρτυρίας, το ν...