Είναι γνωστή η αντιπαράθεση που υπάρχει ανάμεσα στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη για αρκετούς τύπους λέξεων και εκφράσεων που χρησιμοποιούνται είτε διαφορετικά είτε παραλλαγμένα. Στη Θεσσαλονίκη όταν λένε τυρί εννοούν τη φέτα και οι Αθηναίοι τους κοροϊδεύουν, γιατί βέβαια υπάρχουν κι άλλα τυριά. Οι Θεσσαλονικείς τώρα, θεωρούν παράλογη την Αθηναϊκή ονομασία σουβλάκι για το τυλιχτό εθνικό μας Junk Food,καθώς όπως βάσιμα υποστηρίζουν το σουβλάκι είναι το υποκοριστικό της λέξης σούβλα και σε καμιά περίπτωση δεν σημαίνει «τυλιχτό». Η παραγγελία "ένα σουβλάκι με γύρο" αν δοθεί στη Θεσσαλονίκη, το πιθανότερο είναι να μην πραγματοποιηθεί, αν δεν δοθούν περαιτέρω διευκρινήσεις.Τα ίδια ισχύουν και για το καλαμάκι που στην Αθήνα ορίζει και το σουβλάκι, εκτός από τον (συνήθως πλαστικό) σωλήνα που χρησιμοποιείται για να ρουφήξουμε υγρό σε μικρές ποσότητες. Αν ζητήσεις ένα καλαμάκι από τον σερβιτόρο, στη Θεσσαλονίκη θα σου το φέρει για να πιεις το αναψυκτικό σου. Διαφορές στα λεκτικά της γαστρονομίας υπάρχουν αρκετές και αντιμετωπίζονται με ειρωνικά αστειάκια εκατέρωθεν. Εκεί όμως που το παιχνίδι χοντραίνει είναι στην προσωπική αντωνυμία "εγώ-σύ-αυτός" Στη Θεσσαλονίκη χρησιμοποιούν την αιτιατική πτώση της, δηλαδή "σε, με, τον", ενώ στην Αθήνα τη γενική, δηλαδή "σου. μου, του". Το γνωστό «θα σε κάνω κεφτέδες» προκαλεί θυμηδία στους νότιους που θεωρούν ότι μόνον ο τύπος που χρησιμοποιούν είναι ο σωστός.
Δεν είναι όμως έτσι τα πράγματα. Δεν υπάρχει κάποια συντακτική εξήγηση που να συνηγορεί υπέρ της μίας ή της άλλης εκδοχής, καθώς και οι δύο είναι ορθές και μπορούν επαρκώς να σταθούν στο λόγο.Όταν καταργήθηκε η δοτική πτώση, ήδη από τα χρόνια της Αλεξανδρινής Κοινής, προέκυψε η ανάγκη, αρχικά στον προφορικό λόγο, να αντικατασταθεί με μιαν άλλη. Για το «τι λέγεις μοι;» για παράδειγμα, αλλού χρησιμοποιούσαν το «τι μου λες;» και αλλού το «τι με λες;» Η αντικατάσταση της αρχαίας δοτικής έγινε πρώτα και κυρίως από την αιτιατική. Η εξέλιξη αυτή, που είναι χρονικά παλαιότερη, επικράτησε στο ιδίωμα της Κωνσταντινούπολης και στα βόρεια ελληνικά ιδιώματα. Αντίθετα, στα νότια ιδιώματα (Αθήνα, νησιά, Πελοπόννησος) επικράτησε η χρήση της γενικής πτώσης στη θέση της παλαιάς δοτικής. Οπότε προς τι το μίσος και ο αλληλοσπαραγμός, αφού ότι και σε πω, ότι και να μου πεις σωστό είναι. Βέβαια η επικρατούσα πεποίθηση πως ο τύπος της γενικής είναι ο μόνος σωστός έχει γλωσσικά αποπροσανατολίσει κάποιους, λίγους Θεσσαλονικείς, που αποδεχόμενοι αυτή την εκδοχή, αντικαθιστούν ιδίως στο δεύτερο πρόσωπο, σε κάποιες περιπτώσεις εντελώς λανθασμένα το σε με το σου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το "θα σου πάρω τηλέφωνο" που βέβαια είναι λάθος, αν δεν πρόκειται για υπόσχεση μελλοντικής δωρεάς. Κάθε τόπος έχει τη δική του ντοπιολαλιά και κάθε ντοπιολαλιά έχει τη γοητεία της και την ιστορία της, και αν το «θα σε κάνω κεφτέδες» φαίνεται στους νότιους λανθασμένο γιατί δημιουργεί παρανόηση, πώς μπορούμε να αποφύγουμε την παρανόηση όταν η αναγγελία για το μεσημεριανό γίνεται σε πολλά άτομα, και στη βόρεια και στη νότια Ελλάδα, ο πληθυντικός μας ενώνει: θα σας κάνω κεφτέδες! 😎😎😎Για σας και να είστε καλά.
*Καθημερινά στο ΠΡΩΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ στις 07:55 και 17:55 http://webradio.ert.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου