Από πού και γιατί; - Γλωσσική αλληλοπεριχώριση στα Βαλκάνια (Σλάβικα)

Έχουμε αναφερθεί πολλές φορές απ' αυτό το βήμα στην επιρροή που άσκησε η Ελληνική στις γλώσσες του κόσμου. Η γλώσσα μας έχει μακραίωνη ιστορία και αποδεδειγμένη συνέχεια. Είναι πάρα πολλές οι λέξεις που χρησιμοποιούνται σήμερα στο καθημερινό μας λεξιλόγιο απαράλλακτες ή μεταλλαγμένες που προέρχονται από τα ομηρικά έπη. Είναι επίσης γεγονός ότι στην πορεία της ελληνικής γλώσσας υιοθετήθηκαν λέξεις και εκφράσεις από γειτονικούς λαούς με τους οποίους ήρθαμε σε επαφή σε διάφορες ιστορικές περιόδους.

Από αυτούς τους λαούς έχουμε δανειστεί, αλλά και τους έχουμε δανείσει. Σήμερα θα αναφερθούμε στις γλωσσικές ανταλλαγές με τους Σλάβους.  

Η κάθοδός τους στη Βαλκανική Χερσόνησο περί τα τέλη του 6ου μ. Χ αιώνα και ο εκχριστιανισμός τους από τον Κύριλλο και τον Μεθόδιο οι οποίοι μετέφρασαν τα Ευαγγέλια στη γλώσσα τους δημιουργώντας το κυριλλικό αλφάβητο, συνέβαλε στο να εισχωρήσουν ελληνικές λέξεις αρχικά στην εκκλησιαστική και στη συνέχεια  και σε άλλους τομείς της σλαβικής γλώσσας: apostol (< απόστολος), djiakon (< διάκονος), kaluger (< καλόγηρος), monah (< μοναχός), αλλά και, aritmetika (< αριθμητική), gramatika (< γραμματική), filosofija (< φιλοσοφία), astronomija (< αστρονομία). Στη βουλγαρική σλαβική διάλεκτο συναντάμε αρκετές  λέξεις στο καθημερινό τους λεξιλόγιο, όπως visna (< βύσσινο), krevat (< κρεβάτι), , hartija (< χαρτί), και  δεκάδες κύρια ονόματα,όπως Andrei (< Ανδρέας), Anastas (< Αναστάσιος), Atanas (< Αθανάσιος), Georgi (< Γεώργιος), Dimitar (Δημήτριος) Irina (< Ειρήνη) Sofia (Σοφία)  Jelena (Ελένη) Anastasia (Αναστασία) 
Στην Ελληνική δανειστήκαμε από τους Σλάβους αρκετές λέξεις που τις εντάξαμε και τις χρησιμοποιούμε καθημερινά. Ο Νίκος Σαραντάκος στο ιστολόγιό  του έχει καταγράψει 100, επισημαίνοντας, πως τα δάνεια από την σλαβική είναι πολύ λιγότερα από αυτά που πήραμε από άλλες γλώσσες γειτονικών λαών όπως για παράδειγμα από την τουρκική και είναι κατά μέσον όρο  λιγότερο συχνές από τις  λέξεις τουρκικής προέλευσης, στις οποίες θα αναφερθούμε σε επόμενη εκπομπή. Κλείνοντας τη σημερινή μας συνάντηση παραθέτω μερικές από τις πιο τις  πιο γνωστές και συχνότερα εμφανιζόμενες στον καθημερινό μας λόγο, λέξεις σλαβικής προέλευσης: 

ασβός βάλτος βαρδάρης βλάχος βότκα βρικόλακας γιάφκα γκλάβα ιντελιγκέντσια καρβέλι λόγγος   μενσεβίκος μουντός μπαλαμούτι μπέμπελη μπολσεβίκος μπουχός ντόμπρος πάπρικα πογκρόμ    προβοκάτσια ραβασάκι ρούβλι  ρούχο σαμοβάρι σανός σβάρνα στούμπος τζόρας  τρόικα

τσάρος τσέλιγκας τσίπα  και φράξια. Για την γλωσσική αλληλοπεριχώρηση στη βαλκανική χερσόνησο θα αναφερθούμε και σε επόμενες εκπομπές καθώς ο χρόνος της σημερινής μας συνάντησης ολοκληρώθηκε. Από τον Αλέξανδρο Κασελάκη που ήταν στην τεχνική επιμέλεια και από μένα γεια σας και να είστε καλά. 

*Καθημερινά στο ΠΡΩΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ στις 07:55 και 17:55 http://webradio.ert.gr/