Για την ιστορία θα μιλήσουμε σήμερα. Η ιστορία δεν είναι απλή αφήγηση τετελεσμένων γεγονότων, αλλά συστηματική μελέτη του παρελθόντος εστιασμένη κυρίως στην ανθρώπινη δραστηριότητα. Η μελέτη των γεγονότων περιλαμβάνει την καταγραφή τους, αλλά και τα αίτια που οδήγησαν σε αυτά, όπως και τους γενικούς νόμους της ιστορικής εξέλιξης. Όστις ιστορεί, κατά τον Αδαμάντιο Κοραή και τα κατορθώματα και τα αμαρτήματα με τόσην ακρίβειαν, ώστε μήτε τα πρώτα να μεγαλύνει μήτε τα δεύτερα να σμικρύνει ή να σιωπά παντάπασιν είναι πράγμα δυσκολότατον δια την έμφυτον εις όλους μας φιλαυτίαν. Ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος σημειώνει, ότι η ιστορία δεν πρέπει ν΄ αναμειγνύεται με τον μύθο: «Η ιστορία κάθε έθνους σύγκειται ή από μύθους ή από γεγονότα τα οποία έχουν κάποιαν υπόσταση αλήθειας,
συνυφάνθησαν όμως τόσο με το μύθο, ώστε η διάκριση της ιστορίας από αυτά αποβαίνει αδύνατος». Ετυμολογικά η λέξη παράγεται από το ουσιαστικό ίστωρ, το οποίο και αυτό με τη σειρά του προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό ρήμα οίδα, που σημαίνει γνωρίζω. Άρα Ίστωρ ήταν αυτός που κατείχε καλά ένα θέμα- γεγονός, το κατέγραφε ως μαρτυρία, το αρχειοθετούσε, το έγραφε και κατ’ επέκταση το διατηρούσε αναλλοίωτο στη σφαίρα της μνημοσύνης.
Η Ιστορία λοιπόν είναι η συστηματική προσπάθεια ερμηνείας και αφήγησης τετελεσμένων γεγονότων με απώτερο στόχο την αναδόμηση του ιστορικού παρελθόντος, ούτως ώστε να δράσει ως καθοδηγητής του παρόντος και διορατικός ιχνηλάτης του μέλλοντος.
Στον κόσμο της μυθολογίας η προστάτιδα μούσα της Ιστορίας ήταν η Κλειώ. Ήταν η κόρη του Δία και της Μνημοσύνης και σύμφωνα με την ετυμολογική προέλευση του ονόματος της το κλέος, η δόξα και η κλεις, το κλειδί έχουν άμεση σχέση με την Κλειώ και την ιστορία.
Η καταγραφή των ένδοξων πράξεων του παρελθόντος έδινε το κλειδί για την εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων για τα μέλλοντα να συμβούν, έργο παιδευτικό κυρίως. Εξ ου και η φράση του Ησίοδου «τα τ’ εόντα προ τ’ εόντα τα τ’ εσόμενα» που συμπυκνώνει την ουσία της ιστορικής γνώσης.
*Από πού και γιατί. Καθημερινά στο πρώτο πρόγραμμα 07:55 - 18:55
