Τετάρτη 16 Αυγούστου 2023

Από πού και γιατί - Διαπόμπευση

 Σήμερα θ' ασχοληθούμε με την προέλευση φράσεων που χρησιμοποιούμε στις μέρες μας και οι ρίζες τους βρίσκονται στους Βυζαντινούς χρόνους.

Στο Βυζάντιο τους κλέφτες, τους δειλούς, τους μέθυσους, τους προδότες και τους μοιχούς τους διαπόμπευαν. Η διαπομπή, ήταν η περιαγωγή του ενόχου

πάνω σ' έναν γάιδαρο, διαδικασία που λεγόταν αλλιώς και συγύρισμα, εξού και η φράση "θα σε συγυρίσω" που σήμαινε θα σε τιμωρήσω, θα σε διαπομπεύσω.

Οι Νεαρές, νόμοι θεσπισμένοι από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό, όριζαν ως ποινή των ανωτέρω αδικημάτων το χτύπημα, το κούρεμα και την εξορία του ενόχου.

Αρχικά λοιπόν, η καμπάνα της εκκλησίας χτυπούσε για να προσκαλέσει το λαό να παραστεί στην
τιμωρία και προέκυψε η φράση του "βάρεσαν καμπάνα", για κάποιον

ο οποίος γελοιοποιήθηκε μπροστά σε πολύ κόσμο. Με την ίδια έννοια και με την ίδια προέλευση υπάρχει στη νεοελληνική και η φράση "έγινε βούκινο", καθώς

πολλές φορές το πλήθος το προσκαλούσαν όχι με την καμπάνα, αλλά φυσώντας μια σάλπιγκα από κέρατο βοδιού, που λέγεται βούκινο.

Αφού λοιπόν μαζευόταν ο λαός η τελετή της διαπόμπευσης ξεκινούσε και πρώτη πράξη αυτής ήταν το κούρεμα, το οποίο ήταν για τον ένοχο πολύ μεγάλη προσβολή.

Και δεν αρκούσε αυτό καθώς, κατά τη διάρκεια του κουρέματος λάμβανε χώρα και ξυλοδαρμός του τιμωρούμενου. Έτσι ως κατάρα, ως βρισιά για κάποιον που είναι τόσο αχρείος ώστε να αξίζει τέτοιο βασανιστήριο προέκυψε και η φράση "Άστον να κουρεύεται" την οποία χρησιμοποιούμε και σήμερα αποδεσμευμένη, όμως από το βάρος της βασανιστικής χροιάς. Λόγω της άσχημης όψης που είχε ο ένοχος έλεγαν ότι είναι σαν κουρεμένο γίδι προέκυψε η λέξη κουρόγιδο, η οποία μετά από μια σειρά γλωσσικών μεταβολών προέκυψε το δικό μας "κορόιδο".

Συνήθως οι γυναίκες είχαν μεγαλύτερο ποσοστό συμμέτοχης στις διαπομπεύσεις , ιδίως λογω της μοιχείας. Έτσι η διαπομπευθείσα ονομάζονταν μπομπεμένη ή βαρύμπομπη απ' όπου ίσως να προέρχεται το αττικό τοπωνύμιο Βαρυμπόμπη, πιθανώς από κάποια που αφού τιμωρήθηκε κατέφυγε εκεί που ήταν ερημικά, μακριά από τα καχύποπτα βλέμματα όσων την κατηγόρησαν και την τιμώρησαν.

Από πού και γιατί: Δημόσιο-Ιδιωτικό

 Οι έννοιες του δημόσιου και του ιδιωτικού, βρίσκονται στο προσκήνιο τελευταία και μάλιστα με μια ιδιότυπη μεροληψία που αποθεώνει ό,τι το ιδιωτικό και απαξιώνει κάθε τι δημόσιο.

Ιδιώτη στην αρχαία Ελλάδα αποκαλούσαν αυτόν τον οποίο δεν συμμετείχε στα κοινά της πόλης, δεν έπαιρνε μέρος στις Συνελεύσεις ούτε αναλάμβανε αξιώματα όπως όφειλε κάθε Έλληνας πολίτης. Για τον Αρχαίο Έλληνα το να μην παραβρεθείς ήταν οκνηρία. Πρώτα ήσουν μέλος του κοινωνικού συνόλου και μετά άτομο. Κύριο μέλημά σου ήταν να ενδιαφέρεσαι για την κοινωνία. Μάλιστα όποιον δεν συμμετείχε του αφαιρούσαν τα πολιτικά δικαιώματα [κοινωνικός θάνατος δηλαδή],ακολουθούσε κατάσχεση της περιουσίας και τέλος η εξορία. Ιδιώτης σήμερα είναι αυτός που δεν ασκεί δημόσιο λειτούργημα ή δεν είναι δημόσιος ή κρατικός υπάλληλος. Και τέλος με την επιστημονική (ιατρική) έννοια του όρου σημαίνει αυτόν που πάσχει από ιδιωτεία, είναι δηλαδή πνευματικά ανάπηρος, ηλίθιος.


Η λέξη προέρχεται από το επίθετο της αρχαίας Ελληνικής ίδιος (=ατομικός) και την παραγωγική κατάληξη –ώτης.

Στον αντίποδα δημόσιος είναι αυτός που ανήκει στο δήμο, στον λαό, στην κοινότητα, ο κρατικός, ο κοινός.

Η λέξη δημοκρατία αποτελείται από τα συνθετικά ‘δήμος’ (το σύνολο ή η συνέλευση των ανθρώπων που έχουν πολιτικά δικαιώματα) και ‘κράτος’ (δύναμη, εξουσία, κυριαρχία). Η λέξη ‘κράτος’ είναι μία απροσδόκητα σκληρή λέξη. Στις λέξεις ‘μοναρχία’ και ‘ολιγαρχία’ το δεύτερο συνθετικό ‘άρχω’ σημαίνει ‘κυβερνώ, οδηγώ, κυριαρχώ’. Είναι πιθανό ο όρος ‘δημοκρατία’ να επινοήθηκε από τους δυσφημιστές της που απέρριπταν την πιθανότητα μίας, ούτως ειπείν, ‘δημαρχίας’. Οποιαδήποτε κι αν ήταν η αρχική απόχρωση, ο όρος υιοθετήθηκε από
τους Αθηναίους δημοκρατικούς. Ο όρος, πάντως, ουσιαστικά δηλώνει ‘το πολίτευμα εκείνο στο οποίο η εξουσία βρίσκεται στα χέρια της συνέλευσης των εχόντων πολιτικά δικαιώματα’.


Η λέξη παρουσιάζεται στον Ηρόδοτο, που έγραψε μερικά από τα πρωιμότερα σωζόμενα γραπτά, αλλά ίσως δεν χρησιμοποιήθηκε πριν το 440-430 π.Χ. Δεν είναι σίγουρο ότι η λέξη χρησιμοποιήθηκε από τη στιγμή της γέννησης της δημοκρατίας, αλλά από το 460 π.Χ. γνωρίζουμε την ύπαρξη του ονόματος ‘Δημοκράτης’, που προφανώς δόθηκε από τους γονείς στο παιδί τους ως ένδειξη δημοκρατικής νομιμότητας.

Από πού και γιατί - Αγορά, Αγορές

 Αρχικά η λέξη αγορά σήμαινε συνάθροιση λαού, στην πορεία η σημασία της διευρύνθηκε για να καταλήξει στον σημερινό όρο της οικονομίας.

Προέρχεται από το ρήμα «αγείρω» = συγκεντρώνω, και αρχικά σήμαινε «συλλογή». Ετυμολογείται από το αθροιστικό «α» που μαζί με το θέμα γερ- σημαίνουν «πλήθος». Το γερ-προέρχεται από την ινδοευρωπαϊκή ρίζα *ger-=συνάγω, από το οποίο προέρχεται και το λατινικό «grex» (κοπάδι). Στο Ετυμολογικό Λεξικό της Νέας Ελληνικής (Μπαμπινιώτης) βρίσκουμε και μια δεύτερη ετυμολογική πρόταση που θέλει την αγορά από τη ρίζα *a2g-, που συνδέει ετυμολογικά το αγείρω με το άγω.

Στις μυκηναϊκές πινακίδες της Γραμμικής Β΄ η λέξη ((a-ko-ra) συνδέεται με την έννοια «συλλογή» και «κοπάδι»

Στον Όμηρο σημαίνει «συγκέντρωση, συνάθροιση», κυρίως του λαού, , η οποία συγκαλείται από τους άρχοντες, σε αντίθεση με τη συγκέντρωση των αρχόντων που δηλώνεται με τους όρους «βουλή» και «θώκος

Ήδη από την αρχαιότητα η λέξη σημαίνει και τον τόπο συγκέντρωσης, τον χώρο όπου πραγματοποιούνταν οι οικονομικές συναλλαγές των ανθρώπων και ο οποίος τελούσε υπό την προστασία των θεών (Αισχύλος Επτά επί Θήβας, 257), αλλά και τις ίδιες τις διαδικασίες αγοραπωλησίας. Σχετικές αναφορές βρίσκουμε σε αφθονία σε όλους σχεδόν τους κλασικούς και μεταγενέστερους συγγραφείς και ποιητές.

Στην περίοδο ακμής της πόλης-κράτους, η Αθηναϊκή αγορά συγκεντρώνει όλες της έννοιες της λέξης. Εκτός από οικονομικό κέντρο, σ’ αυτήν χτυπούσε η καρδιά του άστεως: ήταν σημείο ενημέρωσης και συζήτησης για τα πολιτικά, κοινωνικά και πνευματικά τεκταινόμενα στην πόλη. Μάλιστα στους αττικούς συγγραφείς συναντούμε και την έκφραση «ἀγορά πλήθουσα» για να δηλωθούν οι πρωινές ώρες της ημέρας, από την ανατολή του ήλιου ως το μεσημέρι.

Σήμερα, η λέξη «αγορά» έχει διατηρηθεί κυρίως στην οικονομία και τις οικονομικές δραστηριότητες. Με την έννοια αυτή βρίσκουμε τα παράγωγα «αγοράζω» , «αγοραστής» και το σπανιότερο «αγοραίος». Μια από τις πιο συνηθισμένες χρήσεις είναι στην έκφραση «λαϊκή αγορά» (υπαίθρια αγορά λαχανικών και φρούτων) και ως πρώτο ή δεύτερο συνθετικό σε λέξεις όπως «ψαραγορά», «κρεαταγορά», «αγοραπωλησία», «αγορανομία».

'Όσο δε για τον πληθυντικό τύπο, η λέξη "Αγορές" Οι αγορές αποτελούνται από τράπεζες και άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, ασφαλιστικά ταμεία, θεσμικούς επενδυτές, hedge funds κλπ.

Όλοι αυτοί επενδύουν τα χρήματα τους με σκοπό την μεγιστοποίηση των κερδών τους. Ο όρος
 έχει αποκτήσει εκτός από την οικονομική και μεταφυσική σημασία καθώς ό,τι αποφασίζουν οι αόρατοι άπληστοι των πολυεθνικών που τις ορίζουν, θεωρείται θέσφατο  και ακολουθείται πιστά με τα γνωστά τραγικά αποτελέσματα για τους πολλούς.

Από πού και γιατί - Έφαγε τον άμπακο


 Συχνά, ακούμε και χρησιμοποιούμε την έκφραση "έφαγε ή ήπιε τον άμπακο" για κάποιον που έφαγε ή ήπιε υπερβολικά. Τι είναι, όμως, ο άμπακος;

Άβαξ, λεγόταν το όργανο  που  χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι Έλληνες για να κάνουν διάφορους αριθμητικούς υπολογισμούς. Αργότερα, η λέξη πέρασε στη λατινική γλώσσα ως "abacus", όπου η σημασία της ήταν ευρύτερη. Δεν σήμαινε μόνο την πινακίδα πάνω στην οποία  γίνονταν οι πρόχειρες πράξεις, αλλά και το αριθμητήριο. Αργότερα με την λέξη αυτή ορίστηκε όλη η αριθμητική τέχνη. Η λέξη περνά ως αντιδάνειο στην ελληνική με τη σημασία της πρακτικής αριθμητικής. Το 1568 κυκλοφόρησε στη Βενετία  το πρώτο  ελληνικό βιβλίο αριθμητικής του Μανουήλου Γλυνζώνιου με έναν μακροσκελή τίτλο. Το βιβλίο αυτό γνώρισε πολλές επανεκδόσεις ανά τους αιώνες  και ήταν ευρέως γνωστό ως «άμπακος» ή «άμπακας». Την εποχή εκείνη ήταν σπάνιο κάποιος να ξέρει ανάγνωση - πόσο μάλλον να έχει επιστημονικές γνώσεις... με αποτέλεσμα αν κανείς είχε καταφέρει να διαβάσει το βιβλίο του Γλυνζώνιου, που ήταν ογκώδες και δύσκολο, να ξέρει τόσα πολλά ώστε να ξέρει τον. Άμπακα! Σταδιακά λοιπόν ο άμπακας, από το πλήθος γνώσεων έφτασε να σημαίνει γενικώς το πλήθος. Οι φράσεις «ξέρει τον άμπακο» καθώς και «του έψαλε τον άμπακο» καταγράφονται από τον Νικόλαο Πολίτη ενώ η φράση ήπιε τον άμπακο εμφανίζεται αργότερα στα έργα του Καζαντζάκη και του Καραγάτση. Αργότερα πρέπει να χρονολογείται και η παγίωση της φράσης "έφαγε τον άμπακο".

Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή η λέξη άβαξ συνδέεται  ετυμολογικά με την εβραϊκή λέξη -*abac που σημαίνει «σκόνη». Ο άβακας, λοιπόν θεωρείται ότι ήταν μια πινακίδα καλυμμένη με άμμο πάνω στην οποία χάρασσαν  οι αρχαίοι,  πρόχειρες αριθμητικές  πράξεις. Σύμφωνα με την υπόθεση αυτή, η φράση «έφαγε τον άμπακο» δεν συνδέεται με το εγχειρίδιο αριθμητικής του Μανουήλου Γλυνζώνιου, αλλά με την άμμο που είχε πάνω ο  άβαξ και άμπακος ή άμπακας και  κατέληξε να σημαίνει το πλήθος, από το πλήθος των κόκκων της άμμου.

Δευτέρα 14 Αυγούστου 2023

Από πού και γιατί* - Συναίσθηση, Ενσυναίσθηση

  Τελευταία για να περιγράψουμε τη συναισθηματική ταύτιση με την ψυχική κατάσταση ενός άλλου ατόμου, χρησιμοποιούμε συχνά στον προφορικό και τον γραπτό λόγο, τον νεολογισμό «ενσυναίσθηση». Η λέξη συντίθεται από τις προθέσεις εν, συν και το ουσιαστικό αίσθηση.  Για την απουσία συναίσθησης και ενσυναίσθησης  ο ψυχίατρος Πέτρος Σιφναίος το 1973 επινόησε και εισήγαγε τον όρο  «Αλεξιθυμία» Η λέξη αυτή προέρχεται από το αρχαίο ρήμα αλέξω (απομακρύνω, απωθώ αλλά και προστατεύω) [πρβλ. αλεξικέραυνο, αλεξίσφαιρο Αλέξανδρος κλπ.] και το "θυμό" που σημαίνει συναίσθημα,  δηλαδή  απωθώ το συναίσθημα. 
Παρ όλον ότι η ενσυναίσθηση με τη συναίσθηση είναι συνώνυμες, η συναίσθηση, ως πλήρης επίγνωση και συνείδηση μιας κατάστασης είναι ευρύτερη έννοια και
 εμπεριέχει την έννοια  της ενσυναίσθησης: 
Η μητέρα συναισθάνεται πως νοιώθει το παιδί της, οι ερωτευμένοι συναισθάνονται πούμε ένας τον άλλον. Η πρόθεση «εν» που προστέθηκε στη συναίσθηση την περιόρισε απλώς στην ικανότητα κατανόησης της συμπεριφοράς και των κινήτρων ενός άλλου ατόμου χωρίς να περιλαμβάνει την αυτοεπίγνωση, ούτε την επίγνωση μιας κατάστασης, δεν λέμε πως έχουμε ενσυναίσθηση του τι μας μας συμβαίνει, ούτε ενσυναίσθηση της ευθύνης μας, αλλά συναίσθηση της ευθύνης μας. Το αντίθετο της ενσυναίσθησης είναι  η εμπάθεια, η οποία υποδηλώνει προκατάληψη και αρνητική στάση. Ωστόσο στις περισσότερες ξένες γλώσσες η λέξη εμπάθεια (empathy) χρησιμοποιείται με την έννοια της ενσυναίσθησης. Η ψυχολόγος ψυχοθεραπεύτρια Αναστασία Βαρσαμοπούλου ορίζει την ενσυναίσθηση ως μια πολυσύνθετη διαδικασία που είναι ο δείκτης της συναισθηματικής νοημοσύνης που χαρακτηρίζει το άτομο. Είναι η προσπάθεια ενός ατόμου να κατανοήσει στο μέγιστο δυνατό βαθμό την εμπειρία ενός άλλου, είτε πρόκειται για συμπεριφορά, είτε για συναίσθημα, είτε για διανοητική κατάσταση, είτε για πλαίσιο αναφοράς. «Αισθάνομαι μαζί σου» σημαίνει ότι δεν περιορίζομαι σε μία απλή κατανόηση του προβλήματος σου, αλλά ότι αφήνω τη χαρά ή τη λύπη σου να γίνει δική μου και φυσικά να πάρω την πρωτοβουλία να κάνω κάτι γι' αυτό.

*Καθημερινά (ΔΕΥ-ΠΑΡ 07:55 & 18:55) στο ΠΡΩΤΟ πρόγραμμα
http://live24.gr/radio/generic.jsp?sid=2073

Δευτέρα 7 Αυγούστου 2023

Από πού και γιατί - Μια λέξη και όλα σώζονται. Μια λέξη και όλα χάνονται.

 Από αυτό εδώ το βήμα καθημερινά ταξιδεύουμε, όχι μόνο στις ρίζες, αλλά και στους καρπούς και στα άνθη και στα φύλλα και στον κορμό των λέξεων που αναλύουμε. Η λέξη από το αρχαίο Λέγω είναι η κύρια μονάδα της γλώσσας από άποψη συντακτική, γραμματική και σημασιολογική. ·Ως επιστημονικό αντικείμενο η λέξη δεν είναι εξίσου εύκολα αναγνωρίσιμη και αναλύσιμη. Αποτελεί αντικείμενο μελέτης της μορφολογίας ως προς την εσωτερική δομή της, της λεξικολογίας ως προς τη σημασία της, αλλά και της λεξικογραφίας ως προς τις πρακτικές πλευρές που αφορούν τη σύνταξη λεξικών. Ο όρος λέξη μπορεί να αναφέρεται είτε σε ομιλούμενη είτε σε γραπτή λέξη, ή μερικές φορές σε κάποιο αφηρημένο νόημα. Οι ομιλούμενες λέξεις κατασκευάζονται από μονάδες που ονομάζονται φωνήματα, ενώ οι γραπτές λέξεις από σύμβολα που ονομάζονται γραφήματα, όπως είναι τα γράμματα του Ελληνικού αλφάβητου.

Στη γλωσσολογία, η λέξη είναι το μικρότερο στοιχείο με σημασιολογικό ή πραγματολογικό περιεχόμενο (με κυριολεκτική ή πρακτική σημασία) που μπορεί να εκφωνηθεί και να σταθεί μόνο του στο λόγο. Η βαρύτητα της λέξης στη γλώσσα τεκμηριώνεται επιπλέον από το ότι εμφανίζεται νωρίς στην παιδική γλώσσα, πολύ πριν από τις προτάσεις.

"Ανάγκη μεγάλων γνωμών και διανοιών ίσα και τα ρήματα τίκτειν" -Για να κατορθώσει κανείς να αποδώσει μεγάλες έννοιες, έχει ανάγκη και από τις ανάλογες λέξεις, υποστήριζε ο Αριστοφάνης.
Για το πόσο καθοριστική μπορεί να είναι μία και μόνο λέξη ο Αντρέ Μπρετόν ιδρυτής και θεωρητικός του υπερρεαλισμού έγραψε:  Μια λέξη και όλα σώζονται. Μια λέξη και όλα χάνονται. 
Η πολυβραβευμένη αφροαμερικανίδα ποιήτρια, πεζογράφος, ακτιβίστρια και καθηγήτρια πανεπιστημίου Μάγια Αγγέλου εύστοχα είχε επισημάνει τον καθοριστικό ρόλο της ανθρώπινης φωνής στη νοηματοδότηση των λέξεων.  
 Οι λέξεις έλεγε σημαίνουν περισσότερα απ' ό,τι γράφεται σε ένα χαρτί. Χρειάζεται η ανθρώπινη φωνή για να τις εμποτίσει με σκιές βαθύτερου νοήματος.
Και ολοκληρώνουμε την μικρή μας περιήγηση στο ξέφωτο του δάσους των λέξεων με μια διαπίστωση του Αμερικανού συγγραφέα επιστημονικής φαντασίας Φίλιπ Ντικ, που σήμερα είναι πιο επίκαιρη από ποτέ: The basic tool for the manipulation of reality is the manipulation of words. If you can control the meaning of words, you can control the people who must use the words. Το βασικό εργαλείο για την χειραγώγηση της πραγματικότητας είναι ο χειρισμός των λέξεων. Αν μπορείς να ελέγξεις το νόημα των λέξεων, μπορείς να ελέγξεις τους ανθρώπους που πρέπει να χρησιμοποιούν τις λέξεις. Και κάτι ακόμα... Χίλιες λέξεις αφήνουν λιγότερα ίχνη στη μνήμη από ό,τι μία και μόνο πράξη.

Πέμπτη 3 Αυγούστου 2023

Από πού και γιατί - Αύγουστος, Μερομήνια

  Μπήκαμε για καλά στον Αύγουστο που μακάρι να μας φέρει μόνο καλά πράγματα, διακοπές, ξεκούραση και καρπούς, και όχι τις συμφορές που μας κόμισε ο προκάτοχός του Ιούλιος. 

«Αύγουστος», από τη λατινική λέξη «augustus», θα πει «σεβαστός» με αρχική σημασία τον «ευνοημένο από τους οιωνούς» Ο Αύγουστος είναι ο δεύτερος μήνας του χρόνου που πήρε το όνομά του από ιστορικό πρόσωπο τον Οκταβιανό -ο άλλος είναι ο Ιούλιος, από τον Ιούλιο Καίσαρα Κατά τη διάρκεια αυτού του μήνα το 8 π.Χ. ο Οκταβιανός σημείωσε εξαιρετικές στρατιωτικές επιτυχίες, αναγορεύθηκε Ύπατος και ονομάστηκε προς τιμήν του «Αύγουστος» ο έκτος μήνας του ρωμαϊκού ημερολογίου, Προηγουμένως ονομαζόταν Sextilis, έκτος μήνας δηλαδή στο παλιό ρωμαϊκό ημερολόγιο. Η ονομασία δεν άλλαξε όταν προστέθηκαν ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος στην αρχή, κι έτσι ο Sextilis ήταν πια όγδοος μήνας. Αρχικά ο Σεξτίλις είχε 29 μέρες, όταν όμως ο Ιούλιος Καίσαρας έκανε τη μεταρρύθμιση ημερολογίου (που από τότε ονομάστηκε Ιουλιανό), του πρόσθεσε δυο μέρες. Στο αρχαίο Αττικό ημερολόγιο ο Αύγουστος ονομαζόταν Μεταγειτνιών, ήταν αφιερωμένος στον Μεταγείτνιο Απόλλωνα και διαρκούσε από τις 24 Ιουλίου μέχρι τις 22 Αυγούστου. Και τέλος, σύμφωνα με το Βυζαντινό Ημερολόγιο, που άρχιζε τον Σεπτέμβριο, ο Αύγουστος ήταν ο τελευταίος μήνας του χρόνου, οπότε η 31η Αυγούστου εορταζόταν ως Παραμονή της Πρωτοχρονιάς. Για τους Ορθόδοξους Χριστιανούς  ολόκληρος ο Αύγουστος είναι αφιερωμένος στην Παναγία, με τις Παρακλήσεις, τη Νηστεία, την Κοίμησή της (15 Αυγούστου), τα Μεθεόρτια, τα Εννιάμερα και την κατάθεση της Αγίας Ζώνης στις 31 Αυγούστου, οπότε τελειώνει το εκκλησιαστικό έτος.

Επίσης, οι δώδεκα πρώτες ημέρες του Αυγούστου ονομάζονταν και «μερομήνια», γιατί οι άνθρωποι πίστευαν ότι προλέγουν τον καιρό: «κάθε ημέρα κι ένας μήνας». Δηλαδή, η πρώτη ημέρα θα μας πει για τον καιρό του Αυγούστου, η δεύτερη  του Σεπτεμβρίου, η τρίτη  του Οκτωβρίου η τέταρτη του Νοεμβρίου κοκ.  

Τα Μερομήνια αμφισβητούνται από την επίσημη μετεωρολογία. Έχουν όμως ακόμα αρκετούς υποστηρικτές κυρίως ανάμεσα στους γεωργούς, τους κτηνοτρόφους και γενικά τους ανθρώπους που ζουν και εργάζονται στην ύπαιθρο. Για το πότε ξεκινούν να τα παρατηρούν τις ημέρες, οι γνώμες διίστανται. Κάποιοι ξεκινούν  από την 1η Αυγούστου έως και την 12η Αυγούστου, ενώ άλλοι ξεκινούν με το παλιό ημερολόγιο, ήτοι από τις 14 Αυγούστου έως και τις 25 Αυγούστου.

 Σύμφωνα με τους υποστηριχτές των μερομηνίων:

Όταν έχει αέρα, ο καιρός του αντίστοιχου μήνα θα είναι άστατος. Όταν υπάρχουν άσπρα σταθερά σύννεφα, ο καιρός του αντίστοιχου μήνα θα έχει βροχές. Όταν υπάρχουν άσπρα σύννεφα που τρέχουν ο καιρός του αντίστοιχου μήνα θα είναι χιονιάς. Όταν υπάρχουν σκούρα σύννεφα ο καιρός του αντίστοιχου μήνα θα είναι κρύος. Όταν ο ουρανός είναι καθαρός, ο καιρός του αντίστοιχου μήνα θα είναι καλός.

Τρίτη 1 Αυγούστου 2023

Από πού και γιατί Ρομαφοβία - Τσιγγανοφοβία -

  Το καθεστώς του Τρίτου Ράιχ, που είχε θεσμοθετήσει τις θεωρίες της φυλετικής ανωτερότητας και τις εφάρμοζε, εξολόθρευσε, εκτός από τους Εβραίους, τους ανάπηρους, τους κομμουνιστές, τους ομοφυλόφιλους και τους μάρτυρες του Ιεχωβά, ένα εκατομμύριο Τσιγγάνους. Κι ενώ το ολοκαύτωμα έχει επισήμως καταδικαστεί σε παγκόσμια κλίμακα, η Ρομαφοβία ή Τσιγγανοφοβία είναι ο τελευταίος αποδεκτός ρατσισμός. Προφανώς ρατσισμοί υπάρχουν όλων των ειδών και τελευταία δυστυχώς, μέρα με τη μέρα, αποενοχοποιούνται και αναζωπυρώνονται, συμπεριλαμβάνοντας, εκτός των θυμάτων του ολοκαυτώματος, πρόσφυγες, μετανάστες, αλλόθρησκους και ό,τι άλλο φαντάζει ξένο στην DNAϊκή πλάνη της αμόλυντης καθαρότητας. Για όλους τους ρατσισμούς όμως, εκτός της Ρομαφοβίας, romaphbia όπως διεθνώς έχει καθιερωθεί. τηρούνται τουλάχιστον, κάποια προσχήματα.

 Στη μεγάλη πανευρωπαϊκή έρευνα-δημοσκόπηση που είχε διεξάγει πριν από τέσσερα χρόνια το Pew Research Center σχετικά με τις μειονότητες, η Ελλάδα βρέθηκε στην τρίτη θέση όσον αφορά τη λεγόμενη Ρομαφοβία (72% αρνητική άποψη, 25% θετική). Για τους Έλληνες Ρομά, τους τσιγγάνους, τους γύφτους,  μπορεί να λέει και να γράφει κανείς ό,τι στερεοτυπικό, ρατσιστικό και   ισοπεδωτικό έχει στο μυαλό του, χωρίς καμιά συνέπεια.  Οι Ρομά βιώνουν διακρίσεις και αποκλεισμό και στην υπόλοιπη Ευρώπη: σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τέσσερις στους πέντε Ρομά ζουν σε συνθήκες φτώχειας. Μόνο το 2% φοιτά στην τεχνική και ανώτατη εκπαίδευση, ενώ λιγότεροι από τους μισούς Ευρωπαίους (39%) δηλώνουν ότι νιώθουν άνετα όταν τα παιδιά τους έχουν συμμαθητές Ρομά.

   Ο πρόεδρος της Πανελλαδικής Συνομοσπονδίας Ελλήνων Ρομά «Ελλάν Πασσέ», Βασίλης Πάντζος, σε μια  συνέντευξη που είχε δώσει με αφορμή τη δολοφονία του Νίκου Σαμπάνη επισήμανε την τραγική διαχρονική πραγματικότητα που τους κατατρέχει:      

"Οι Ρομά βιώνουμε έντονο ρατσισμό, στιγματισμό και κοινωνική περιθωριοποίηση αιώνες τώρα. Υπήρξαμε από τα κατεξοχήν θύματα της ναζιστικής θηριωδίας, χρησιμοποιηθήκαμε ακόμα και σαν σκλάβοι, όπως συνέβαινε στη Ρουμανία για 500 ολόκληρα χρόνια. Οι απαγορεύσεις που μας επιβλήθηκαν συγκρίνονταν με των μαύρων της Αμερικής: δεν μας επιτρεπόταν να μπούμε σε δημόσια λεωφορεία, να συναθροιζόμαστε σε πλατείες, φανταστείτε δε ότι στη Γαλλία υπήρχε μέχρι τη δεκαετία του ’80 νόμος που προέβλεπε την υποχρεωτική στείρωση των Ρομά γυναικών, άσχετα αν δεν εφαρμοζόταν πια".

    Η έλλειψη αλληλεπίδρασης παρέχει το χώρο ώστε οι αρνητικές συσχετίσεις και οι μύθοι γύρω από την κουλτούρα των Ρομά να μην αμφισβητηθούν. Ο μόνος τρόπος να γκρεμιστούν τα τείχη μεταξύ Ρομά και μη Ρομά είναι μέσω της αλληλεπίδρασης.  Εάν οι Ρομά και η πλειοψηφία ζουν χωριστές ζωές, όπου οι Ρομά φοιτούν σε ειδικά σχολεία ή ζουν σε γκέτο που περιβάλλονται από άλλους Ρομά, τότε δεν υπάρχουν ευκαιρίες να αμφισβητηθούν τα στερεότυπα.

Απογείωση 1976

 Στην εξέδρα του αποχαιρετισμού  το  μαντήλι που ανέμισες  ένα τόνο πιο σκούρο απ' τη θάλασσα δύο απ' τον ουρανό τρύπα σκοτεινή στα ...