Από πού και γιατί* - Δαίμων

  “Ηθος ανθρώπω δαίμων”  (Δαίμων/θεός για τον άνθρωπο δεν είναι παρά ο χαρακτήρας του) Υποστήριζε ο μεγάλος σκοτεινός φιλόσοφος της αρχαιότητας Ηράκλειτος

Στην αρχαία Ελλάδα Δαίμονες καλούνταν οι Θεοί. Η λέξη δαίμων προέρχεται από το ρήμα «δαίω» με άλφα γιώτα που σημαίνει μοιράζω (μοιράζω στον καθένα την τύχη του). Επομένως Δαίμων είναι αυτός που μοιράζει, που δίνει μερίδια και κατ’ επέκταση «αυτός που ορίζει τη μοίρα ενός ανθρώπου».

Επίσης, στην λέξη Δαίμων, απέδιδαν την έννοια του φύλακα αγγέλου: «κατά φύλακα Δαίμονα». Από εδώ προέρχεται και η λέξη ευδαιμονία  η ευτυχία, του έχοντος την εύνοια του Δαίμονος.

Η ελληνική αντίληψη για ένα δαίμονα εμφανίζεται κυρίως στα έργα του Πλάτωνα, όπου περιγράφει τη θεϊκή έμπνευση του Σωκράτη.

Στις αρχαίες θρησκείες της Εγγύς Ανατολής και τις Αβρααμικές παραδόσεις, συμπεριλαμβανομένης της αρχαίας και μεσαιωνικής χριστιανικής δαιμονολογίας, δαίμονας είναι η επιβλαβής πνευματική οντότητα που μπορεί να προκαλέσει δαιμονική κατοχή, απαιτώντας εξορκισμό.

Η νοηματική μετάλλαξη της λέξης δαίμων θυμίζει κάτι από τα λάφυρα των νικητών. Θυμίζει τους αρχαίους αριστοκράτες που κατέληξαν στις γαλέρες των νικητών Ρωμαίων. Θυμίζει, αναρίθμητες περιπτώσεις που επιβεβαιώνουν ότι ο νικητής ποτέ δε σέβεται «τα ιερά και τα όσια» των ηττημένων.  Οι δαίμονες, πλέον, είναι τα κακά πνεύματα,( … ουαί τοις ηττημένοις… ) ο άγγελος του κακού, ο έκπτωτος άγγελος που έχει ως αρχηγό του τον σατανά (< satana στα εβραϊκά: ο αντίπαλος). Έτσι, δημιουργήθηκαν οι λέξεις: δαιμόνιος, δαιμονισμένος, δαιμονόπληκτος, δαιμονιστής, δαιμονολατρία, πανδαιμόνιο κ. α. Φαίνεται ότι η λέξη δε στέριωσε ούτε και στην ελληνική πόλη Ευδαίμων, στην Ερυθρά θάλασσα, 1ο αιων. π.Χ. Οι Ρωμαίοι θα την μετονομάσουν/μεταφράσουν σε “Arabia Felix”. Σήμερα, είναι το λιμάνι Aden (Υεμένη).

*Καθημερινά (ΔΕΥ-ΠΑΡ) στο ΠΡΩΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 7:55 ΚΑΙ 18:55

Από πού και γιατί - Εθνοκάθαρση Γενοκτονία

 Η λέξη  genocide «γενοκτονία»  στην ελληνική επινοήθηκε για πρώτη φορά από τον Πολωνό δικηγόρο Raphäel Lemkin το 1944 στο βιβλίο του Axis Rule in Occupied Europe. Αποτελείται από το ελληνικό πρόθεμα genos , που σημαίνει φυλή ή φυλή, και το λατινικό επίθημα cide , που σημαίνει φόνος. Ο Lemkin ανέπτυξε τον όρο εν μέρει ως απάντηση στις ναζιστικές πολιτικές συστηματικής δολοφονίας Εβραίων κατά τη διάρκεια του

Ολοκαυτώματος, αλλά και ως απάντηση σε προηγούμενες περιπτώσεις στην ιστορία στοχευμένων ενεργειών με στόχο την καταστροφή συγκεκριμένων ομάδων ανθρώπων. Αργότερα, ο Raphäel Lemkin ηγήθηκε της εκστρατείας για την αναγνώριση και κωδικοποίηση της γενοκτονίας ως διεθνές έγκλημα. Η γενοκτονία αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά ως έγκλημα βάσει του διεθνούς δικαίου το 1946 από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών ( A/RES/96-I ). Κωδικοποιήθηκε ως ανεξάρτητο έγκλημα στη Σύμβαση του 1948 για την Πρόληψη και Τιμωρία του Εγκλήματος της Γενοκτονίας(Σύμβαση Γενοκτονίας). Η Σύμβαση έχει επικυρωθεί από 149 κράτη (από τον Ιανουάριο του 2018)

Η εθνοκάθαρση δεν έχει αναγνωριστεί ως ανεξάρτητο έγκλημα σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Ο όρος εμφανίστηκε στο πλαίσιο της σύγκρουσης της δεκαετίας του 1990 στην πρώην Γιουγκοσλαβία και θεωρείται ότι προέρχεται από μια κυριολεκτική μετάφραση της σερβο-κροατικής έκφρασης «etničko čišćenje». Ωστόσο, οι ακριβείς ρίζες του όρου ή ποιος άρχισε να τον χρησιμοποιεί και γιατί είναι ακόμα αβέβαιοι.

Ως εθνοκάθαρση ορίστηκε από Επιτροπή του ΟΗΕ το 1993 η προσπάθεια δημιουργίας εθνικά ομοιογενών γεωγραφικών περιοχών μέσω βίαιου εκτοπισμού πληθυσμών που ανήκουν σε ιδιαίτερες εθνικές ομάδες. Η εθνοκάθαρση προϋποθέτει την πλήρη απομάκρυνση και των τελευταίων υπολειμμάτων της στοχευμένης ομάδας μέσω της καταστροφής πολιτισμικών στοιχείων, όπως είναι τα μνημεία, τα νεκροταφεία και οι τόποι λατρείας

Σε μια αυστηρότερη και γενικότερη μορφή της η εθνοκάθαρση είναι η εξάλειψη μιας μη επιθυμητής ομάδας σε μία κοινωνία, είτε με τη μορφή της γενοκτονίας ή της αναγκαστικής μετανάστευσης

Σύμφωνα με το το λεξικό του Μπαμπινιώτη:

Γενοκτονία: Η βάσει σχεδίου συστηματική και ολοκληρωτική εξόντωση φυλής ή έθνους.

Εθνοκάθαρση: Ο μαζικός αφανισμός ή εκδίωξη των μελών μιας εθνότητας από μια περιοχή για γεωπολιτικούς σκοπούς.

ΑΠΟ ΠΟΥ ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ* - Pητορική μίσους (Hate speech)

Το διαδίκτυο και ειδικότερα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης άνοιξαν νέους ορίζοντες στην αλληλεπίδραση των ανθρώπων και κατ’ επέκταση στην επικοινωνία. Ο παγκόσμιος χαρακτήρας του διαδικτύου βοηθά στην άμεση ανταλλαγή απόψεων ανθρώπων που βρίσκονται από τη μια άκρη της γης στην άλλη, η ανωνυμία όμως που προσφέρει κρύβει ποικίλους κινδύνους.

 Ένας από αυτούς είναι η διάδοση του μισαλλόδοξου λόγου, της ρητορικής μίσους, από οπαδούς ακραίων ιδεολογιών.

 Η ρητορική μίσους (Hate speech) καλύπτει πολλές μορφές εκφράσεων που υποστηρίζουν, υποκινούν, προωθούν ή δικαιολογούν το μίσος, τη βία και τις διακρίσεις εναντίον ενός ατόμου ή μιας ομάδας προσώπων για διάφορους λόγους.

Θέτει σοβαρούς κινδύνους για τη συνοχή μιας δημοκρατικής κοινωνίας, την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και το κράτος δικαίου. Εάν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να οδηγήσει σε πράξεις βίας και συγκρούσεις σε ευρύτερη κλίμακα . Υπό αυτή την έννοια, η ρητορική μίσους είναι μια ακραία μορφή μισαλλοδοξίας που συμβάλλει στο έγκλημα μίσους.

Έχοντας επίγνωση της επικίνδυνης σχέσης μεταξύ ρητορικής μίσους και βίας , η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας του συμβουλίου της Ευρώπης θεωρεί ότι η ποινική απαγόρευση είναι απαραίτητη όταν η ρητορική μίσους υποκινεί δημόσια τη βία κατά ατόμων ή ομάδων ανθρώπων. Ταυτόχρονα, οι ποινικές κυρώσεις θα πρέπει να χρησιμοποιούνται ως μέτρο έσχατης ανάγκης και, ταυτόχρονα, πρέπει να τηρείται μια ισορροπία μεταξύ της καταπολέμησης της ρητορικής μίσους αφενός και της προστασίας της ελευθερίας του λόγου αφετέρου. Τυχόν περιορισμοί στη ρητορική μίσους δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται για να φιμωθούν οι μειονότητες και να καταστείλουν την κριτική των επίσημων πολιτικών, της πολιτικής αντιπολίτευσης ή των θρησκευτικών πεποιθήσεων. Επίσης συνιστά στα κράτη να παρέχουν πρακτική υποστήριξη σε όσους στοχοποιούνται από ρητορική μίσους  θα πρέπει να γνωρίζουν τα δικαιώματά τους, να προστατεύονται μέσω διοικητικών, αστικών και ποινικών διαδικασιών και να ενθαρρύνονται να αναφέρουν τις αρχές και να λαμβάνουν νομική και ψυχολογική βοήθεια.

*Καθημερινά (ΔΕ-ΠΑΡ) στο ΠΡΩΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 91.6 - 105,8 FM 729AM

Στη σκιά

 Ταξίδεψα στη σκιά σου  και χάθηκα στο σκοτάδι

Τώρα ψηλαφώ το τίποτα κι αγγίζω τα σπλάχνα μου.

Όπως άλλωστε έχουμε ξαναπεί και ξαναγράψει «Προς γαρ το τελευταίον εκβάν, έκαστον των πριν υπαρξάντων κρίνεται»

 

Δημοσθένης. Ολυνθιακός Α.

Εκ του αποτελέσματος λοιπόν, μόνο που το αποτέλεσμα ήταν εκ των προτέρων γνωστό. Κι όποιος στη μάχη πάει για να πεθάνει… τον πόλεμο τον χάνει, και μικρή σημασία έχει, αν ήταν στρατιώτης ή στρατηγός.

Οι συλλογικές προσπάθειες απαιτούν θυσίες και υπαγορεύουν ηρωικές εξόδους από το κάστρο μας, είτε αυτό είναι το μικρό – μεγάλο «εγώ», είτε το μικρό  -

μεγάλο κόμμα, που ακόμα «σε τραβάει απ το μανίκι».

Οι συλλογικές προσπάθειες ξεκινούν με την αφαίρεση και μετά ακολουθούν οι υπόλοιπες πράξεις.

Πρώτα λοιπόν αφαιρείς την ιδιοτέλεια -το εγώ, κατόπιν προστίθεσαι στο «εμείς» και πολλαπλασιάζεις τη δύναμή σου και στο τέλος διαιρείς, μοιράζεσαι αυτό που κέρδισες μέσα απ αυτή τη διαδικασία, με όλους.

Έχοντας τολμήσει την «ηρωική έξοδο» είσαι ήδη κερδισμένος σε αρετή. Η αυταπάρνηση λειτουργεί λυτρωτικά, απελευθερώνει από τα δεσμά της ψευδαίσθησης της υπερτιμημένης ατομικότητάς μας. Μετατρέπει τον ανταγωνισμό σε συνεργασία, το φθόνο σε ά-φθονία, την απληστία σε πλησμονή.

Τα προσερχόμενα όλοι, λίγο - πολύ, τα αφουγκραζόμαστε. Τουλάχιστον εμείς που συναντηθήκαμε στις συνελεύσεις, στους δρόμους, στη δουλειά μας, που θέλουμε και απαιτούμε, με αξιοπρέπεια να διατηρήσουμε.

Έχουμε κι άλλα κοινά, κάποτε σιγοτραγουδήσαμε το «imagine», κάποιοι πιστεύουν πως «ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός», οι περισσότεροι συμφωνούμε, πως αυτός ο κόσμος στένεψε απότομα και μας πνίγει…

«… Ω! ν' απαλύνει ξάφνω στην αφή μας

το δέρμα της σιωπής που μας στενεύει,

να λησμονήσουμε, θεοί, το κρίμα

που όλο πληθαίνει κι όλο μας βαραίνει,

να βγούμε από τη γνώση κι απ' την πείνα!

Μ α ζ ε ύ ο ν τ α ς τον πόνο της πληγής μας

να βγούμε από τον πόνο της πληγής μας,

μαζεύοντας την πίκρα του κορμιού μας

να β γ ο ύ μ ε από την πίκρα του κορμιού μας,

ρ ό δ α ν' α ν θ ί σ ο υ ν στο αίμα της πληγής μας.

Ό λ α να γίνουνε ξ α ν ά σαν πρώτα

στα δάχτυλα στα μάτια και στα χείλια,

ν' α φ ή σ ο υ μ ε τη γερασμένη αρρώστια

πουκάμισο που αφήσανε τα φίδια

κίτρινο μες στα πράσινα τριφύλλια…»

Στέρνα Γ. Σεφέρης

Γιώργος Παπαζαχαρίου

Από πού και γιατί* - ενθουσιασμός

 Στη γραμμή της ελάχιστης αντίστασης του ενθουσιασμού θα ταξιδέψουμε σήμερα. Θέλει ιδιαίτερη προσοχή όμως, γιατί κάθε ενθουσιώδες  ταξίδι που ξεπερνάει αυτό το όριο, δεν έχει θετική κατάληξη. Ο ενθουσιασμός είναι μέθη της πεποίθησης για τον Λαμαρτίνο. Καμιά αρετή δεν είναι ωραία αν δεν ενθουσιάζει υποστήριζε ο  Σέλλεϋ. Αλλά σύμφωνα με τον Πασκάλ, μόνο ο ενθουσιασμός που ρυθμίζεται από τη λογική είναι πραγματική δημιουργική δύναμη. Στο Λεξικό της Κοινής Ελληνικής στο λήμμα ενθουσιασμός διαβάζουμε:

1. έξαρση συναισθήματος ευαρέσκειας, ευχαρίστησης, χαράς, ικανοποίησης κτλ., η κατάσταση εκείνου που κυριαρχείται από ένα τέτοιο συναίσθημα και το εκδηλώνει με τρόπο έντονο και διάθεση για δράση και τολμηρές πράξεις, και 2. η κατάσταση εκείνου που κυριαρχείται από θεϊκή δύναμη, έμπνευση· η έξαρση των ψυχικών, πνευματικών και σωματικών δυνάμεων εκείνου που κυριαρχείται ή εμπνέεται από το θείο.

Και πράγματι ανατρέχοντας στην ετυμολογία της λέξης βλέπουμε πως τα συστατικά της είναι η πρόθεση εν, το ουσιαστικό θεός που με συναίρεση γίνεται θους, ένθεος - ένθουσ και η παραγωγική κατάληξη -ισμός που έγινε χάριν ευφωνίας -ιασμός. Ο Ενθουσιασμός δηλαδή για τους αρχαίους Έλληνες, ήταν η κατάσταση κατά την οποία ερχόμαστε σε επαφή με το θείο, το θεϊκό μέσα μας. Στα Αγγλικά Λεξικά διαβάζουμε ότι η λέξη enthusiasm παράγεται από την ελληνική λέξη Θεϊσμός = Theism, from the Greek word Θεός = God, εν = in and suffix – ism. Σχεδόν όλες οι άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες υιοθέτησαν τη λέξη και προφέρουν χωρίς το Θ, το οποίο έγινε μόνο Τ ή Ντ.

Ενδιαφέρον έχει η κινέζικη προσέγγιση, στο πανάρχαιο βιβλίο των αλλαγών το Ι τσινγκ που είναι κατά τον Κομφούκιο ένας οδηγός συμπεριφοράς για τον ανώτερο άνθρωπο. Στο 16ο από τα 64 κεφάλαια ο ενθουσιασμός περιγράφεται σαν τον διεγέρτη κεραυνό που ξεπροβάλλει μέσα από τη δεκτική γη αντιβουίζοντας. Το δέος που δημιουργεί το άκουσμα της βροντής σε όλους τους ανθρώπους, ενέπνευσε τους σοφούς και άρχισαν να παράγουν ήχους για να δημιουργούν συναισθήματα. 

Έτσι οι αρχαίοι βασιλιάδες έκαναν μουσική

για να τιμήσουν την υπέρτατη αξία,

Και την πρόσφεραν με λαμπρότητα

στην Υπέρτατη Θεότητα,

προσκαλώντας τους προγόνους τους να παραβρεθούν. 

Χρησιμοποίησαν δηλαδή στις τελετές τη μουσική σαν γέφυρα μεταξύ ορατού κόσμου και αοράτου, όπως ο χορός είναι το ορατό αποτέλεσμα του αόρατου ήχου.

*Καθημερινά (ΔΕ-ΠΑΡ) 07:55 -18:55 στο Πρώτο Πρόγραμμα 105,8 και 91,6 στα FM και 729 ΑΜ

Ίχνη στο χιόνι

 Ίχνη στο χιόνι, ήλιος τα λιώνει,

αυτός ο έρωτας πάει τελειώνει.

Ίχνη στην άμμο, σβήνουν στο κύμα,

μένει μια ανάμνηση κι ένα...

τι κρίμα!

γι αυτό που έφυγε και δε γυρνάει,

κάπου στο βάθος κάτι
πονάει,

μ' αν το κοιτάξεις με ηρεμία,

όλα αλλάζουνε με τη μία.

Γίνεται ο πόνος αργαλειός,

χαρά υφαίνει....

κι ακόμα και στο χωρισμό

δεν είμαστε χαμένοι...

κι όλοι νιώθουμε όμορφα,

φίλοι γνωστοί και ξένοι