Από πού και γιατί* - Διαλογισμός

 Για το διαλογισμό υπάρχουν τόσοι ορισμοί όσες και οι πολυάριθμες παραδόσεις και σχολές που τον διδάσκουν. Συνεκδοχικά θα τολμήσω να τον ορίσω ως την κατάσταση της αυξημένης εγρήγορσης, εστιασμένης προσοχής και εσωτερικής σιγής που εισέρχεται ο διαλογιζόμενος. Η λέξη ετυμολογείται από τη σύνθεση της πρόθεσης διά με το ουσιαστικό λογισμός.

Τις τελευταίες δεκαετίες, όσο η Δύση ερχόταν σε μεγαλύτερη επαφή με την Ανατολή, οι τεχνικές του διαλογισμού άρχισαν να εισάγονται και να διδάσκονται  στο δυτικό κόσμο. Έτσι ο διαλογισμός, αποκομμένος από τη θρησκευτική του σύνδεση μεταλλάχθηκε στο δυτικό κόσμο ως μια στάση και φιλοσοφία για μια καλύτερη ζωή με πληρότητα και νόημα. Έτσι σήμερα αναγνωρίζουμε τα οφέλη του διαλογισμού  καθώς έχουμε στη διάθεσή μας πάνω από 6.000 επιστημονικές έρευνες. Οφέλη όπως σημαντική μείωση του στρες, βελτίωση της επικοινωνίας, ενσυναίσθηση, απόκτηση ευρείας αντίληψης για την επίλυση προβλημάτων, περισσότερη ανθεκτικότητα κάτω από πίεση και δύσκολες καταστάσεις.

Ενδιαφέρον όμως,
παρουσιάζουν κάποιες αναφορές από την αρχαία Ελλάδα, οι οποίες αποδεικνύουν πως ο διαλογισμός δεν ήταν κάτι «ξένο»,  στην αρχαία Ελλάδα.

Στο  Συμπόσιο του Πλάτωνα διαβάζουμε πως ο Σωκράτης διαλογιζόταν συχνά.

Στην αρχή του διαλόγου και ενώ οι συνδαιτυμόνες του τον περίμεναν να μπει μέσα, βλέποντας ότι αργεί έστειλαν έναν δούλο να τον φωνάξει:

 "Φώναξε τον γρήγορα" είπε ο Αγάθων

 Ένας εκ των συνδαιτημόνων ο Αριστόδημος, επενέβη λέγοντας : "Αφήστε τον. Έχει ξέρετε ένα τέτοιο συνήθειο. Παραμερίζει πότε-πότε όπου τύχει και στέκεται ακίνητος".

Σε επόμενο σημείο του διαλόγου ο Αλκιβιάδης, εξιστορεί ένα γεγονός από την μάχη της Αμφίπολης, όπου φαίνεται πως ο Σωκράτης διαλογιζόταν για μια ολόκληρη ημέρα.

.Μία άλλη μαρτυρία από τον  Ιάμβλιχο , αναφέρει πως ο Πυθαγόρας, κατά την διάρκεια του ταξιδιού του στην Αίγυπτο, φαίνεται ότι διαλογιζόταν καθ' όλη την διάρκεια του ταξιδιού.

"Καθ' όλο το διάστημα του ταξιδιού έμεινε (ο Πυθαγόρας ) σε ένα και το αυτό σημείο επί δύο νύκτες και τρεις ημέρες, χωρίς να μετάσχει ούτε τροφής, ούτε ποτού, ούτε ύπνου."

Σήμερα  από τις πιο διαδεδομένες τεχνικές διαλογισμού που διδάσκεται σε 234 μόνιμα κέντρα και 136 ενοικιαζόμενες εγκαταστάσεις σ' όλο τον κόσμο και στην Ελλάδα, είναι ο διαλογισμός Vipassana όπως διδάσκεται από τον S.N. Goenka.  Η Βιπάσανα, που σημαίνει να βλέπεις τα πράγματα όπως είναι στην πραγματικότητα, είναι μια από τις αρχαιότερες τεχνικές διαλογισμού της Ινδίας.  Δεν υπάρχει καμία χρέωση για τα σεμινάρια -ούτε καν για τη διαμονή και διατροφή. Όλα τα έξοδα καλύπτονται από δωρεές ατόμων που έχοντας ολοκληρώσει ένα 10ήμερο σεμινάριο, επιθυμούν να προσφέρουν και σε άλλους την δυνατότητα να ωφεληθούν κι αυτοί.

* Καθημερινά στο ΠΡΩΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ  https://www.ertecho.gr/radio/proto/ (Δευτέρα - Παρασκευή)στις 7:56 και στις 18:56 

Από πού και γιατί* - Κολαούζος

Στο λήμμα  κολαούζος  το λεξικό της κοινής Ελληνικής του Μανόλη Τριανταφυλλίδη αναφέρονται μόνο δύο από τις πολλές ομολογουμένως σημασίες που έχει αποκτήσει η λέξη:1. ο οδηγός σε μια πορεία, αυτός που δείχνει το δρόμο. ΠAΡ Xωριό που φαίνεται κολαούζο δε θέλει, για κάτι αυτονόητο και πασιφανές. 2. άνθρωπος φορτικός, προσκολλημένος σε κάποιον. συνήθως ανώτερό του, που τον ακολουθεί πάντα και του προσφέρει τις υπηρεσίες του. Ο κολαούζος είναι  άμεσο δάνειο από την τουρκική, kιlavuz που σημαίνει οδηγός. Οι οδηγοί των καραβανιών στα βαλκάνια  έλεγαν τα άλογά τους κολαούζους, δηλ. οδηγούς, διότι ήξεραν το δρόμο, και έτσι ενώ ο αναβάτης μπορούσε να αποκοιμηθεί στο σαμάρι, και το άλογο πήγαινε  χωρίς καθοδήγηση από τον καβαλάρη. Αν κάποιος δεν ήξερε το δρόμο, έπαιρνε ένα κολαούζο (άνθρωπο και άλογο) και έβρισκε το δρόμο του προορισμού του. Εξ ου και η παροιμιακή φράση «χωριό που φαίνεται, κολαούζο δε θέλει» που υπάρχει και στην τουρκική από όπου  κατά πάσα πιθανότητα τη δανειστήκαμε.

Στην καθομιλουμένη η λέξη απέκτησε κι άλλες σημασίες. Κολαούζος επίσης ονομάστηκε  το συρματόσκοινο με το οποίο συνδέονταν οι δύτες με το σκάφος τους, το εργαλείο με το οποίο  ανοίγουμε  σπειρώματα για να περάσουμε βίδες, αλλά και το ψάρι , που η επιστημονική του ονομασία είναι Naucrates ductor. Το ψάρι  αυτό που ζει σε εύκρατες και τροπικές θάλασσες, ακολουθεί μεγάλα πλοία  γιατί τρέφεται από τα απορρίμματα αλλά και τους  καρχαρίες  με τους οποίους  λειτουργεί και ως οδοντόβουρτσα  εισερχόμενο στο στόμα για να καθαρίσει  τα υπολείμματα της τροφής από τα δόντια τους.

Πάντως σήμερα λόγω της παρετυμολογικής συσχέτισης: με το κολλάω- η συνηθέστερη χρήση  της λέξης στην καθομιλουμένη είναι με τη σημασία του υποτακτικού του γλείφτη, σφουγκοκωλάριου, του προσκολλημένου.

* Καθημερινά στο ΠΡΩΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ  https://www.ertecho.gr/radio/proto/ (Δευτέρα - Παρασκευή)στις 7:56 και στις 18:56