Πέμπτη 14 Μαρτίου 2024

Μπάχαλο

 Τα τελευταία χρόνια, όλο και συχνότερα ακούμε στις ειδήσεις, ως γενικό χαρακτηρισμό κάθε «ακραίας» πολιτικής/κοινωνικής διαμαρτυρίας, το νεολογισμό


μπάχαλο και τα παράγωγα μπάχαλα, μπαχαλάκηδες και μπαχαλάκιας. Ο μπάχαλος ή μπαχαλάκιας, είναι νεαρός συνήθως σε ηλικία που δηλώνει αναρχικός και πηγαίνει στις πορείες με μόνο σκοπό να ξεκινήσει ή να πάρει μέρος σε επεισόδια. Συνώνυμο του μπαχαλάκια, του μασκοφόρου διαδηλωτή που παρανομεί, είναι ο οξύμωρος, επίσης νεολογισμός, "γνωστός άγνωστος". Κάποιοι μπαχαλάκηδες όπως έχουν αποτυπωθεί σε πάμπολες φωτογραφίες και βίντεο, είναι άνδρες των Σωμάτων Ασφαλείας, που τα σπάνε γενικώς, για να χρεώσουν μετά τα επεισόδια ειδικώς στον αναρχικό και αντιεξουσιαστικό χώρο… Αλλά και στον καθημερινό  μας λόγο η λέξη χρησιμοποιείται ευρύτερα τελευταία για να περιγράψει την ανακατωσούρα, τη σύγχυση, όχι απαραίτητα για να στοχοποιήσει διαμαρτυρίες ή προβοκάτσιες. Μπαχαλάκηδες χαρακτηρίζονται επίσης και οι χούλιγκανς οι οποίοι ενίοτε λειτουργούν ως ο ιδιωτικός στρατός προέδρων μεγάλων ποδοσφαιρικών ανωνύμων εταιριών.  

Όσον αφορά τώρα την ετυμολογία της λέξης, επικρατεί μπάχαλο. Σύμφωνα με το Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας είναι μία ηχομιμητική λέξη μιμείται δηλαδή τον ήχο γνωστών λέξεων όπως ρόπαλο κρόταλο κλπ.

Στην αρχαία εβραϊκή «µπάχαλ» σηµαίνει, κατά περίπτωση, «ενοχλώ», «ανησυχώ», «φοβάμαι» και «βιάζομαι». Στην αραβική «µπιχάλι» σημαίνε ι«διάλυση».

Κατά μά άλλη  ετυμολογία που κυκλοφορεί στο Διαδίκτυο, το «μπάχαλο»  είναι παραφθορά της λέξης «μπαχαολλά», της οποίας η σημασία είναι «η δόξα του Θεού» στην ορολογία της θρησκείας Μπαχάι. Ο Μπαχαολλά δίδαξε ότι η ανθρωπότητα είναι μία και μόνη φυλή και ότι έχει έρθει η εποχή για την ενοποίηση της σε μια παγκόσμια κοινωνία. Δίδαξε ότι «υπάρχει μόνο ένας Θεός, ότι όλες οι θρησκείες του κόσμου είναι από το Θεό και ότι τώρα είναι η ώρα για την ανθρωπότητα να αναγνωρίσει την μοναδικότητά και την ενότητά τους. Η πίστη Μπαχάι θεωρεί αγγελιοφόρους του Θεού τον Αβραάμ, τον Μωυσή, τον Κρίσνα, τον Βούδα, τον Ζωροάστρη, τον Ιησού και τον Μωάμεθ ένα δογματικό  μπάχαλο τουλάχιστον για τους πιστούς των δογμάτων και της  χωριστικότητας που εν αγνοιά τους, με φανατισμό, υπηρετούν.

Και κλείνουμε με το μπαχαλορεά που  προέρχεται από παραφθορά της λέξης μπακαλορεά (γαλλικό πτυχίο) και σαρκάζει κυρίως εταιρείες που λειτουργούν ανοργάνωτα και ασυντόνιστα, αλλά και άτομα που καθ' έξιν ή κατ' επάγγελμα, δημιουργούν επεισόδια και προκαλούν την βίαια καταστολή κάθε ειρηνικής διαμαρτυρίας.   

Παρασκευή 8 Μαρτίου 2024

Από πού και γιατί - Θρησκεία


Συμφωνημένος ορισμός για το τι συνιστά θρησκεία δεν υπάρχει. Σε αναζήτηση στο διαδίκτυο βρήκα σχετικά εύκολα 354 ορισμούς και αφορισμούς, που κινούνται ανάμεσα στο "Θρησκεία είναι το όπιο του λαού" και στο " Θρησκεία είναι το βάλσαμο της ψυχής"  Τα βασικά συστατικά της θρησκείας είναι η πίστη, η λατρεία, το ήθος και ο Ιερός φόβος. Το μέγεθος του φόβου του ανθρώπου για πιθανή τιμωρία από τον Θεό που λατρεύει, ποικίλει ανάλογα με την δομή της κοινωνίας, τον τόπο, την εποχή που ζει και από τον ίδιο τον χαρακτήρα και την ψυχολογική κατάστασή του.
Αβεβαιότητα επικρατεί και ως προς την ετυμολογία της λέξης.  Κατά τον Πλούταρχο η λέξη θρησκεία ετυμολογείται από τη λέξη Θρήσσα-Θρήσσαι, δηλαδή από τις μυημένες στα Καβείρια μυστήρια θράκισσες γυναίκες που καταλαμβάνονταν από ενθουσιασμό και ιερή μανία. Παρεμφερής και η ετυμολογική προσέγγιση που βρίσκουμε στο Ετυμολογικό τό Μέγα τῆς Ἄννας Νοταρᾶ που τυπώθηκε το 1499 και στο λήμμα Θρησκεία διαβάζουμε: «Παρά τῶν Θρακῶν ἐπιμέλειαν τὴν πρὸς τὸ θεῖον καὶ τὴν Ὀρφέως
ἱερουργίαν. Οὗτοι γὰρ πρῶτον ἐξεῦρον τὴν περί τὸ θεῖον εὔνοιαν».Σύμφωνα με τη μελέτη του λόγιου κληρικού Δανιήλ Φιλιππίδη η ετυμολογία της λέξης «θρησκεία» προέρχεται από το σημιτικό deresh, που σημαίνει «ο δρόμος του Θεού». Τέλος, σύμφωνα με άλλη ετυμολογία, η λέξη θρησκεία,  σχετίζεται με το ρήμα θρώσκω. 
Ο Μαχάτμα Γκάντι ο μεγάλος Ινδός πνευματικός ηγέτης και πολιτικός, η επιρροή του οποίου ξεπέρασε τα όρια της χώρας αναφερόμενος στα περί Θρησκείας μας άφησε μεταξύ άλλων τα εξής: 

Αυτοί που λένε πως η θρησκεία δεν έχει σχέση με την πολιτική, δεν ξέρουν τι είναι η θρησκεία.
Η μη-βία προϋποθέτει διπλή πίστη: πίστη στον Θεό και πίστη στον άνθρωπο.
Για μένα οι διάφορες θρησκείες είναι όλες όμορφα λουλούδια από τον ίδιο κήπο ή κλαδιά από το ίδιο υπέροχο δέντρο. Επομένως, είναι όλες εξίσου αληθινές, αν και, επειδή προσλαμβάνονται και ερμηνεύονται με ανθρώπινα μέσα, εξίσου ατελείς.
Μ’ αρέσει ο Χριστός σας. Δεν μ’ αρέσουν οι χριστιανοί σας. Οι χριστιανοί σας είναι τόσο διαφορετικοί από τον Χριστό.

Στην πραγματικότητα υπάρχουν τόσες θρησκείες όσοι και άνθρωποι.

Ενδελέχεια-εντελέχεια.


  Ενδελέχεια-εντελέχεια. Η παρωνυμία, δηλαδή η μερική ομοιότητα των δύο αυτών λέξεων δημιουργεί συχνά σύγχυση με αποτέλεσμα αρκετές φορές να  τις χρησιμοποιούμε με λάθος τρόπο και σε λάθος περιστάσεις. 

 Με τη λέξη ενδελέχεια ορίζουμε τη συνέχεια, τη διάρκεια τη συνεχή και αδιάλειπτη φροντίδα ή επιμέλεια.  Ενδελεχής είναι ο συνεχής, ο αδιάλειπτος, ο προσεκτικός,  ο εξακολουθητικός, ο μακροχρόνιος, ο διηνεκής, αυτός που συντελείται ή διεξάγεται με επιμέλεια και επιμονή, ο λεπτομερής, ο εξονυχιστικός .
Λέμε: ενδελεχής προσπάθεια,  ενδελεχής έρευνα, ενδελεχής μελέτη.
Η λέξη ετυμολογείται από την πρόθεση εν που δηλώνει το μέσον, τον τρόπο και το επίθετο της αρχαίας δολιχός, που σημαίνει μακρύς. Από το ίδιο επίθετο παράγονται: ο δολιχοκέφαλος (ο άνθρωπος που το μάκρος του κρανίου του είναι πολύ μεγαλύτερο από το πλάτος του Συγκεκριμένα το μέγιστο πλάτος του κρανίου είναι λιγότερο από το 80% του μέγιστου μήκους του.) , η δολιχοδρομία, το ρήμα δολιχοδρομώ (διανύω μεγάλη απόσταση). Επίσης και το ουσιαστικό «δόλιχος»,  σήμαινε κατά την αρχαιότητα τον δρόμο των μεγάλων αποστάσεων.  Το 720 π.Χ. ο δόλιχος εισήχθη στους Αρχαίους Ολυμπιακούς Αγώνες. 
Η λέξη «εντελέχεια» από την πρόθεση Εν-, που σημαίνει μέσα  το ουσιαστικό τέλος-, που σημαίνει σκοπός και το ρήμα έχω, αποτελεί όρο της αριστοτελικής φιλοσοφίας που ορίζει την μετεξέλιξη από την αρχική αδρανή κατάσταση στην ενέργεια που οδηγεί στην ολοκλήρωση. Ο τελικός σκοπός  του σπόρου που έγινε φυτό, είναι  και εκφράζεται με την λέξη εντελέχεια διότι η τέλεια- τελική μορφή του φυτού προέκυψε από το σπόρο. Παράγωγες λέξεις είναι το επίθετο  εντελεχής = ο πλήρης, ο ολοκληρωμένος και το επίρρημα εντελεχώς = με τελειότητα, με πληρότητα. Με λίγα λόγια ενδελέχεια είναι η αδιάλειπτη συνέχεια, η μεγάλη διάρκεια, η επιμέλεια και η λεπτομερής φροντίδα για κάτι και εντελέχεια είναι η ολοκλήρωση, η πληρότητα μετά από δράση.

Απογείωση 1976

 Στην εξέδρα του αποχαιρετισμού  το  μαντήλι που ανέμισες  ένα τόνο πιο σκούρο απ' τη θάλασσα δύο απ' τον ουρανό τρύπα σκοτεινή στα ...