Με το λαϊκότροπο ουσιαστικό συνώνυμο της καθαριότητας, την πάστρα, θα ασχοληθούμε σήμερα. Η λέξη προέρχεται από το ρήμα “παστρεύω”, καθαρίζω, αφαιρώ τη βρομιά από κάτι, που προκύπτει από το μεσαιωνικό “σπαρτεύω”, δηλαδή “καθαρίζω σκουπίζω τους σπόρους από το φυτό σπάρτο”. Επίσης, “ξεπαστρεύω” σημαίνει “εξοντώνω, φονεύω, εξαφανίζω”.
Μεταφορικά το επίθετο παστρικός περιγράφει αυτόν που είναι ηθικά άψογος, καθαρός, που δεν υποκρύπτει δόλο που του αρέσουν οι παστρικές δουλειές οι παστρικές κουβέντες. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο με το θηλυκό του επιθέτου, την παστρικιά που ειρωνικά ορίζει την ελαφρών ηθών γυναίκα. και κάθε άλλη με επιλήψιμη διαγωγή ή και εμφάνιση. Η λέξη παστρικιά άρχισε να χρησιμοποιείται ευρύτερα μετά την Μικρασιατική καταστροφή και την εγκατάσταση των προσφύγων στην Ελλάδα, όπου η έφεση των γυναικών προσφύγων στην καθαριότητα προκάλεσε μεγάλη εντύπωση στους ιθαγενείς, οι οποίοι όπως φαίνεται ήταν τσακωμένοι με τα σαπούνια. Μοναδική εξαίρεση ως τότε αποτελούσαν οι ντόπιες ιερόδουλες, που η φύση της εργασίας τους τις υποχρέωνε να πλένουν συχνά τα ρούχα τους, τα σκεπάσματά τους αλλά και τους εαυτούς τους. Έτσι, οι σοφοί ημών πρόγονοι ταύτισαν επαγωγικά την ιδιότητα της καθαρής με την ιδιότητα της πόρνης. Μέχρι το 1925, που έγιναν τα πρώτα έργα ύδρευσης στην Αθήνα, οι νοικοκυρές έφερναν το νερό από τις δημοτικές βρύσες με τις στάμνες, ή το αγόραζαν από τους νερουλάδες, οπότε η ατομική καθαριότητα δεν ήταν μια απλή υπόθεση ανοίγματος μιας βρύσης... Όσοι λοιπόν έκαναν μπάνιο κάθε Χριστούγεννα και Πάσχα, όταν έβλεπαν γυναίκες να πλένονται, τις κατακεραύνωναν από τα βάθη της δυσώδους και συμπλεγματικής τιμιότητάς τους. Καλές λοιπόν οι παστρικές κουβέντες κι οι παστρικές δουλειές, όχι όμως οι παστρικές γυναίκες,
γιατί η πατριαρχία αναπαράγει στερεότυπα, που μέχρι σήμερα μας αποπροσανατολίζουν και λερώνουν οξύμωρα ό, τι καθαρό.
Τέλος ίσως γιατί με τον βαλέ μαζεύεις όλα τα χαρτιά και καθαρίζεις το τραπέζι, πάστρα λένε και την ξερή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου