Από πού και γιατί - Άγαλμα

  Η λέξη άγαλμα,  σήμαινε αρχικά κάθε τι που προκαλεί ευχαρίστηση, αλλά στη συνέχεια κατέληξε να σημαίνει, εξαιτίας της συνήθειας που είχαν οι αρχαίοι να στήνουν ομοιώματα των θεών προς τιμήν τους, κάθε ομοίωμα από μάρμαρο, ξύλο, μέταλλο ή πηλό που απεικόνιζε, είτε θεούς είτε ημίθεους. Η λέξη άγαλμα ετυμολογείται από το ρήμα αγάλλομαι (ευχαριστιέμαι αισθάνομαι ήρεμη και βαθιά χαρά, ευφραίνομαι). Όταν κάποιος κοιτάζει, θωρεί ένα καλλίμορφο άγαλμα η ψυχή νιώθει ευχαρίστηση, αγάλλεται δηλαδή. Και η θέαση του παρατηρούμενου επιφέρει αγαλλ – ίαση. Δηλ, όταν κοιτάζουμε ένα ευειδές αισθητικά άγαλμα -αλλά και οτιδήποτε ωραίο τέρπει τα μάτια μας-, η ψυχή μας της οποίας η υγεία συνάδει με την του σώματος υγεία, χαίρεται (αισθάνεται αγαλλίαση, ιάται, γιατρεύεται)

  Η σημασία της λέξης στα ομηρικά έπη είναι «κόσμημα», «στολίδι τών βασιλέων» Η ετυμολογία από το αγάλλομαι .επισημαίνεται  από τον Ησύχιο: «ἄγαλμα πᾶν ἐφ’ ᾧ τις ἀγάλλεται». Στον Ηρόδοτο και στους Αττικούς συγγραφείς σημαίνει «ομοίωμα προσφερόμενο σε κάποιο θεό», ενώ ο Ισοκράτης κάνει διάκριση μεταξύ ομοιωμάτων ανθρώπων (εικόνων) και ομοιώματος του Δία (αγάλματος). Τελικά η σημασία της λ. γενικεύεται ήδη στον Πλάτωνα και είναι ευρύτερη από τη σημασία. της λ. ἀνδριάς.

Στα νέα ελληνικά με τη λέξη άγαλμα ορίζουμε κάθε τρισδιάστατο γλυπτό και κάθε είδους ομοίωμα σκαλισμένο  σε μάρμαρο, σίδερο ή άλλο υλικό. Μεταφορικά έμεινε άγαλμα αυτός που εξεπλάγη από κάτι που είδε ή άκουσε και δεν το περίμενε με τίποτα. Επίσης ωραίος σαν άγαλμα είναι ο ευειδής, ο εξαιρετικά όμορφος με συμμετρικές, αρμονικές διαστάσεις. Την ακινησία  και όχι την αγαλλίαση που προκαλεί,  προτίμησαν ως ιδιότητα οι Λατίνοι και το αγαλμα έγινε  statutae, από το ίστημι,κι έτσι ακίνητο υιοθετήθηκε από όλες τις λατινογενείς γλώσσες:  statue στα αγγλικά, γαλλικα, γερμανικά statua στα ιταλικά, estatua στα Ισπανικά και πορτογαλικά, statuie στα ρουμανικά.