Μεσσιανισμός

 Με τον όρο Μεσσιανισμός χαρακτηρίζεται γενικότερα το σύνολο των παραδόσεων που ανέπτυξαν διάφοροι λαοί, οι οποίες και αποτέλεσαν ή συνεχίζουν να αποτελούν πίστη για την έλευση κάποιου Λυτρωτή - με την έννοια του Μεσσία -, ως απεσταλμένου από τον Θεό της πίστεώς τους, που θα τους απαλλάξει από διάφορα δεινά. Η λέξη εμφανίζεται στα τέλη του 19ου αι. και αποτελεί μεταφορά στην ελληνική του γαλλικού messianisme (-isme =-ισμός), που σχηματίστηκε από την ελληνιστική λέξη Μεσσίας που με τη σειρά της αντλεί την καταγωγή της από το εβρ. Masiah που σημαίνει χρισμένος με λάδι).

 Η πίστη  στην ύπαρξη ή στη μελλοντική παρουσία ενός «μεσσία» - Υπεράνθρωπου, ενός σωτήρα σε θρησκευτικό και κατ’ επέκταση σε εθνικό, πολιτικό ή κοινωνικό επίπεδο, δηλ. σ’ ένα πρόσωπο με εξαιρετικές ικανότητες (= «χαρισματικό ηγέτη»), το οποίο, όπως πιστεύεται, θα λυτρώσει το λαό ή το έθνος από τα προβλήματά του.

 Ο μεσσιανισμός δεν περιορίζεται στη θρησκεία. Διαποτίζει ως αντίληψη  και ως προσδοκία (= μεσσιανική νοοτροπία, μοιρολατρική τάση) τον πολιτικό και κοινωνικό βίο κάποιων λαών, κατεξοχήν της Ανατολής, η ζωή (κοινωνική, πολιτική, πολιτιστική) των οποίων παρουσιάζεται  συχνά  τραγικά υποδεέστερη.

 Δημιουργεί άτομα ανασφαλή και ψυχολογικά εξαρτημένα, άβουλα, πειθήνια όντα - δηλ. «υπηκόους» και όχι «ενεργούς πολίτες» - ευνοεί την επικράτηση αυταρχικών – ολοκληρωτικών καθεστώτων, αδρανοποιεί τη σκέψη και την κριτική στάση και, κατ’  αυτό τον τρόπο, υποβιβάζει την αξία και αυτονομία του ανθρώπου ως ελεύθερου και αυτεξούσιου όντος.

Τέτοιες αντιλήψεις απαντώνται συνηθέστερα από θρησκευτικούς συγγραφείς - ερευνητές που άλλοτε προσδιορίζουν σαφώς τον χρόνο της έλευσης του αναμενόμενου Μεσσία και άλλοτε, τις περισσότερες φορές, με συγκεχυμένο προσδιορισμό με αοριστίες και αλληγορίες.

Ειδικότερα ο Μεσσιανισμός αναπτύχθηκε από Εβραίους συγγραφείς που ομιλούν σε μεγάλη έκταση για τον Μεσσία ως αναμενόμενο Σωτήρα που θα αποκαταστήσει το ιουδαϊκό έθνος. Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν στον Σωτήρα Δία όχι όμως σε μεσολάβηση ενός Μεσσία.

Μετά την ενανθρώπιση του Ιησού Χριστού, οι «πιστεύσαντες» - Χριστιανοί - έπαψαν να πιστεύουν σε άλλο Μεσσία, οι  “μη πιστεύσαντες” όμως Εβραίοι, διατήρησαν τις αντιλήψεις αυτές των προγόνων τους και εξακολουθούν ακόμα και σήμερα να εμμένουν σε παρόμοιες παραδόσεις αναμένοντας την έλευση του Μεσσία.

Πάντως και σήμερα ακόμη διατηρούνται και σε άλλους λαούς παρόμοιες μεσσιανικές ιδέες περί της έλευσης ενός μελλοντικού αναμορφωτή της ανθρωπότητας με διάφορες προεκτάσεις, άλλοτε διάσωσης και άλλοτε καταστροφολογίας, που πηγάζουν κυρίως κυρίως από την άγνοια, αλλά και τον πόθο μιας καλύτερης και δικαιότερης ζωής