...τον ξένο και τον εχθρό τον είδαμε στον καθρέφτη.

Ζούμε μαζί με άλλους ανθρώπους, αλληλεπιδρούμε μ' αυτούς, αλλά πάντοτε και κάτω απ' όλες τις πιθανές συνθήκες είμαστε μόνοι. Οι μάρτυρες πηγαίνουν στην αρένα χέρι- χέρι αλλά σταυρώνονται μόνοι. Αγκαλιασμένοι οι εραστές προσπαθούν απελπισμένα να ενώσουν τις εκστάσεις τους... μάταια. Οι αισθήσεις τα συναισθήματα και οι φαντασιώσεις είναι ιδιωτική υπόθεση. Από την οικογένεια μέχρι το έθνος, η κάθε κοινωνική ομάδα, είναι ένα κοινωνικό σύνολο μεμονωμένων κόσμων. Οι περισσότεροι μεμονωμένοι κόσμοι μοιάζουν αρκετά μεταξύ τους, ώστε να είναι εφικτή η ύπαρξη συμπερασματικής κατανόησης ή ακόμα κι αμοιβαίας ενσυναίσθησης. Το να μπορέσουμε να δούμε τον εαυτό μας όπως τον βλέπουν οι άλλοι είναι εξαιρετικά χρήσιμο. Το ίδιο σημαντικό είναι να καταφέρουμε να δούμε τους άλλους κι απ τη σκοπιά που βλέπουν οι ίδιοι τον εαυτό τους.
Για να επιτύχουμε όμως μια πραγματικά ηρωική έξοδο από το "εγώ" στο "εμείς", δεν αρκούν οι ακροβατικές εγκεφαλικότητες. Απαιτείται σκληρή πνευματική δουλειά. Για να κοινωνήσουμε με το ανθρώπινο πρέπει να πάμε βαθιά και να αντλήσουμε απ τα θεμέλια της ανθρώπινης ύπαρξης. Εκεί τα στερεότυπα οι γενικεύσεις και η χωριστικότητα σβήνουν όπως το όνειρο απ το ξυπνητήρι. Όσο και να διαφέρουμε στην κουλτούρα την εκπαίδευση το IQ και το EQ, τα θεμέλια της ανθρώπινης ύπαρξης είναι κοινά, αν κάποια στιγμή την πορεία της αυτοεκπαίδευσής μας φτάσουμε ως εκεί, αποκτάμε τη δυνατότητα να αλλάξουμε πραγματικά.
Η στροφή προς τα μέσα, η αυτογνωσία, είναι ο μόνος δρόμος οδηγεί στους "άλλους" και στο ξεπέρασμα της ψευδαίσθησης της μοναχικής ατομικότητας στην οποία μας καταδίκασαν οι ατελείς μας αισθήσεις...
Και ψυχή
ει μέλλει γνώσεσθαι αυτήν
εις ψυχήν
αυτή βλεπτέον:
τον ξένο και τον εχθρό τον είδαμε στον καθρέφτη.

Ήτανε καλά παιδιά οι σύντροφοι, δε φωνάζαν
ούτε από τον κάματο ούτε από τη δίψα ούτε από την παγωνιά,
είχανε το φέρσιμο των δέντρων και των κυμάτων
που δέχουνται τον άνεμο και τη βροχή
δέχουνται τη νύχτα και τον ήλιο
χωρίς ν' αλλάζουν μέσα στην αλλαγή....