Παιδεία ευτυχούσι μεν εστί κόσμος, ατυχούσι δε καταφύγιον. *Από πού και γιατί.

 Παιδεία ευτυχούσι μεν εστί κόσμος, ατυχούσι δε καταφύγιον.

–	Η παιδεία είναι στολίδι γι’ αυτούς που ευτυχούν και καταφύγιο γι’ αυτούς που δυστυχούν, κατά τον Ισοκράτη. και  για Σωκράτη εύφορη γη, που προσφέρει τα πάντα .

Η παιδεία, καθάπερ ευδαίμων χώρα, πάντα τ’ αγαθά φέρει.–

.

Εκεί που ανοίγει ένα σχολείο, κλείνει μια φυλακή

 Με αυτή τη διατύπωση είναι γνωστό στα ελληνικά το απόσπασμα από το λόγο που ο Βίκτωρ Ουγκώ εκφώνησε το 1847 στη «Βουλή των Ομοτίμων» της Γαλλίας, της οποίας ήταν μέλος.

Η έκφραση στο πρωτότυπο είναι «Celui qui ouvre une porte d'école, ferme une prison» (Όποιος ανοίγει την πόρτα του σχολείου, κλείνει μια φυλακή

 Στην Ελλάδα σήμερα η παιδεία ιδιωτικοποιείται οι συγχωνεύσεις και καταργήσεις σχολείων συνεχίζονται την ίδια στιγμή που δημιουργούνται  νέες φυλακές, με ακόμη περισσότερη αυστηρότητα και ποινική καταστολή και με την λογική των Συμπράξεων Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ).  Χτίζουν φυλακές και γκρεμίζουν σχολεία.

Η παιδεία ήταν πάντα στο στόχαστρο των αυταρχικών κυβερνήσεων.

Το σύνθημα «Προίκα στη παιδεία, όχι στη Σοφία» ακουγόταν στην Αθήνα στις φοιτητικές κινητοποιήσεις το 1962, εποχή που η κυβέρνηση Κ. Καραμανλή (υπουργός Παιδείας Γρ. Κασιμάτης), εν όψει του γάμου της με τον γιο του έκπτωτου βασιλιά της Ισπανίας, προίκιζε πλουσιοπάροχα την πριγκίπισσα Σοφία, κόρη του τότε βασιλέα Παύλου και της Φρειδερίκης, ενώ ταυτόχρονα αρνιόταν πεισματικά κάθε αύξηση των δαπανών για την Παιδεία.

Λέγεται πως εμπνευστής του συνθήματος αυτού ήταν ο νεαρός τότε Ανδρέας Λεντάκης, Γραμματέας του Συλλόγου Εργαζομένων Φοιτητών και στέλεχος της νεολαίας της ΕΔΑ. Είναι η εποχή που οι δημοκρατικοί φοιτητές έχουν ως σύνθημά τους το «1-1-4» και την υπεράσπιση και τήρηση του Συντάγματος και το «15%», δηλαδή την απαίτηση του λαϊκού κινήματος να ανέλθουν τα κονδύλια του κρατικού προϋπολογισμού για την Παιδεία στο ύψος του 15%.

Αιτήματα διαχρονικά που εν πολλοίς παραμένουν σε όσους οραματίζονται  να χτίσουν μια υγιή κοινωνία, καθώς όπως  έλεγε κι ο Κοραής που την θεωρούσε θεμέλιο, Πολιτεία που δεν έχει σαν βάση της την παιδεία, είναι οικοδομή πάνω στην άμμο.» 

Ο όρος Παιδεία στην ευρύτερή του έννοια δεν περιορίζεται μόνο στο σχολείο, αλλά είναι απόρροια  συνδυασμένης επιρροής κοινωνικών και

πολιτιστικών παραγόντων. Εκτός από το σχολείο, η οικογένεια,

τα μέσα ενημέρωσης και ψυχαγωγίας, το ευρύτερο περιβάλλον με τις επικρατούσες

αξίες και αντιλήψεις, η πολιτιστική ατμόσφαιρα μιας κοινωνίας, επιδρούν στην

πνευματική ανάπτυξη και στη διαμόρφωση  του ήθους και της προσωπικότητας του

ατόμου. Και ολοκληρώνουμε τη σύντομη αναφορά μας στην παιδεία με την γνωστότατη λαϊκή παροιμιακή φράση: «άνθρωπος αγράμματος, ξύλο απελέκητο».

*Από πού και γιατί. Καθημερινά στο πρώτο πρόγραμμα 07:55 - 19:55