Από πού και γιατί* Τετάρτη και Παρασκευή τα νύχια σου μην κόψεις...

 

• Οι τακτικοί ακροατές του Πρώτου προγράμματος πιθανόν να θυμούνται τον σουρεαλιστικό τίτλο της νυχτερινής εκπομπής "χωρίς νυχοκόπτη" που παρουσίαζα μέχρι πριν  κάτι μήνες κάθε Τετάρτη και Παρασκευή. Ο τίτλος μου προέκυψε όταν η διεύθυνση προγράμματος μου ανακοίνωσε πως η εκπομπή θα μεταδίδεται τις συγκεκριμένες μέρες. Αμέσως μούρθε στο νου η ατάκα της γιαγιάς Θεοχαρίας: “Τετάρτη και Παρασκευή τα νύχια σου μην κόψεις την Κυριακή να μην λουστείς, αν θέλεις να προκόψεις”. Το πρώτο  σκέλος  της ευρύτατα διαδεδομένης παλαιότερα πρόληψης, ταίριαζε δισήμαντα με αυτό που ήθελα: Να προσδιορίζει χιουμοριστικά, σκωπτικά, αυτοσαρκαστικά και σουρεαλιστικά, όχι μόνον τις μέρες μετάδοσης, αλλά και το ύφος της εκπομπής που με τα νύχια θα έξυνε, την ιλουστρασιόν επιφάνεια της κυρίαρχης αφήγησης για την πραγματικότητα, που κάποτε πλασάρεται ως κανονικότητα κι ενίοτε ως αναγκαστικότητα. Έτσι από το “Τετάρτη και Παρασκευή τα νύχια σου μην κόψεις" μ' αυτούς τους περίεργους συνειρμούς, επινοήθηκε ο τίτλος  "χωρίς νυχοκόπτη". Τώρα θα μου πείτε, αν η εκπομπή μεταδιδόταν Κυριακή θα την έλεγες "χωρίς σαμπουάν"; -Μάλλον όχι, θα προτιμούσα το χωρίς σαπούνι. Το γιατί θα εξηγηθεί στη συνέχεια.  “Τετάρτη και Παρασκευή λοιπόν, τα νύχια σου μην κόψεις, την Κυριακή να μην λουστείς, αν θέλεις να προκόψεις”. Γιατί όμως το έλεγαν (και το έκαναν) αυτό παλιά – και έφτασε ως τις μέρες μας; Σίγουρα πρόκειται για μια πρόληψη, με θρησκευτικό υπόβαθρο.
• 
  Η Τετάρτη και η Παρασκευή είναι, κατά την Ορθόδοξη Εκκλησία, ημέρες νηστείας και οι οικιακές εργασίες διακόπτονται από το απόγευμα της προηγούμενης μέρας – όπως συμβαίνει και στις παραμονές των γιορτών. Και επειδή κατά τη διάρκεια της νηστείας  δεν πρέπει κανείς να αποβάλλει από πάνω του έστω και το ελάχιστο έτσι, υπήρχε η πρόληψη να μην κόβονται αυτές τις δύο μέρες τα νύχια. Την Κυριακή, ως ημέρα απόλυτης αργίας, δεν κάνουμε καμία δουλειά, ούτε καν προσωπική καθαριότητα ή καλλωπισμό. Να επισημάνουμε κλείνοντας πως παλιότερα η λέξη  λούσιμο δεν περιοριζόταν στα μαλλιά περιλάμβανε και τον καθαρισμό του σώματος.

              *
Πρώτο Πρόγραμμα 91,6 και 105,8 καθημερνά (Δευ-Παρ) 07.55 και 18.55