Σάββατο 29 Μαΐου 2021

*Από πού και γιατί - φύρδην μίγδην


 Είναι όλα φύρδην μίγδην, καρέκλες, βιβλία, βάζα, πιάτα, χαρτιά τρόφιμα...  σκέψεις, πληροφορίες

 Για να δώσουμε έμφαση στην περιγραφή μιας ακαταστασίας, μιας ανακατωσούρας, χρησιμοποιούμε συχνά την  έκφραση “Φύρδην μίγδην”. Και οι δύο λέξεις είναι αρχαία συνώνυμα επιρρήματα που έχουν την κατάληξη –δην.  Στα νέα ελληνικά  αυτές οι δυο λέξεις χρησιμοποιούνται μόνο σε αυτή τη φράση, και μόνο μαζί, ενώ στην αρχαιότητα δεν ήταν ποτέ ζευγαρωμένες.  Το επίρρημα φύρδην που είναι αρχαιότερο  προέρχεται από ρήμα φύρω που σημαίνει ανακατεύω. Το μίγδην είναι ελληνιστικό και προέρχεται από το ρήμα μείγνυμι, αναμειγνύω ανακατεύω.

 Το πότε ακριβώς καθιερώθηκε στη νεότερη γλώσσα μας η φράση φύρδην μίγδην δεν το γνωρίζουμε,  ένα σύγγραμμα του 1865 του Θεόδωρου Γενναίου. Κολοκοτρώνη,  εγγονού του ήρωα της επανάστασης, που είχε τίτλο «Κουλουβάχατα ή αι φύρδην μίγδην σημεριναί ιδέαι>> επισημοποίησε την έκφραση, αν δεν ήταν αυτό που την πρωτοεισήγαγε, Δηλαδή χρωστάμε αν όχι τη γέννηση πάντως τη διάδοση της έκφρασης όπως και της λέξης «κουλουβάχατα», που έχει αραβική προέλευση (kulluwahad = όλα ένα).

«Είναι περίεργον», έγραφε ο  στις πρώτες σελίδες αυτής της μπροσούρας, αναφερόμενος στις «ιδέες άνευ πεποιθήσεων», «πώς κατώρθωσαν πολλοί να ήναι Οθωνισταί μέχρι της 10. Οκτωβρίου [του 1862, οπότε και καταλύθηκε η δυναστεία του Όθωνα], επαναστάται εν όσω διήρκει η επανάστασις, και έπειτα αίφνης σήμερον να μισήσουν την επανάστασιν εις βαθμόν που φοβούμαι να μη πάθουν οι καϋμένοι».  

Το σύγγραμμα αρχικά παρέμεινε άγνωστο στους πολλούς, γιατί όταν τυπώθηκε οι
μυστικές υπηρεσίες - την εποχή εκείνη - έσπευσαν να το αγοράσουν και φυσικά να το εξαφανίσουν. Όμως μπορεί να μην πρόλαβαν να το διαβάσουν πολλοί, αλλά, η πληροφορία της απόσυρσής του, έκανε ακόμη γνωστότερο τον τίτλο του με αποτέλεσμα τόσο το "κουλουβάχατα" όσο και το "φύρδην μίγδην" να ενταχθούν γρηγορότερα στο καθημερινό μας λεξιλόγιο μιας  και περιέγραφαν με ακρίβεια την κατάσταση που επικρατούσε στην ιδεολογικοπολιτική αρένα.


*Από πού και γιατί. Καθημερινά στο πρώτο πρόγραμμα 07:55 - 18:55

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

ΚΟΠΗΚΕ ΤΟ ΡΕΥΜΑ

 Έπρεπε να κοπεί το ρεύμα για να πιάσω το μολύβι.                                Ο κόσμος -τι λέξη!- καταρρέει.                             ...