Με την λέξη ομφαλοσκόπηση ορίζουμε μεταφορικά το αποκλειστικό ενδιαφέρον κάποιου για τον εαυτό του, την αποξένωσή του από τον έξω κόσμο και την επακόλουθη αδιαφορία γι' αυτόν. Η λέξη ετυμολογείται από τον ομφαλό και την ετεροιωμένη βαθμίδα του σκέπτομαι, σκοπός. Κυριολεκτικά η ομφαλοσκόπηση ως ομφαλοσκοπία ήταν η μέθοδος, η πρακτική με την οποία, κατά την ύστερη βυζαντινή περίοδο, οι ησυχαστές μοναχοί της Αθωνικής πολιτείας, προσπαθούσαν να φτάσουν σε θρησκευτική έκσταση παρατηρώντας για μεγάλο χρονικό διάστημα τον ομφαλό τους. Το ίδιο όνομα έχει και μαντική μέθοδος που βασίζεται στην παρατήρηση του ομφάλιου λώρου.
Ο Βαρλαάμ προσπάθησε να γελοιοποιήσει τους Ησυχαστές και την ασκητική μέθοδό τους, χαρακτηρίζοντάς τους όχι μόνο «ομφαλοσκόπους» και «ομφαλοψύχους», αλλά και αιρετικούς . Το 1337 ήλθε στη Κωνσταντινούπολη, για να προκαλέσει συνοδική καταδίκη των Ησυχαστών, θεωρώντας την παράδοσή τους ξένη προς την Ορθοδοξία. Αυτό ήταν και το έναυσμα για την ανοικτή πια σύγκρουση.
Το 1339 μάλιστα, ο Βαρλαάμ είχε σταλεί από τον Ανδρόνικο Γ' σε διάφορες διπλωματικές αποστολές στη Δύση, με απώτερο σκοπό την προτεινόμενη ένωση των Εκκλησιών.
Τελικά η Σύνοδος της Κωνσταντινούπολης του έτους 1341, επικύρωσε τη διδασκαλία του Γρηγορίου Παλαμά και των Ησυχαστών και καταδίκασε ως αιρετικό τον Βαρλαάμ. Εναν χρόνο μετά ο Βαρλαάμ προσχώρησε στον Ρωμαιοκαθολικισμό, υποστηρίζοντας τον αριστοτελισμό του Ακινάτη εναντίον της πλατωνικής και νεο-πλατωνικής ιδεολογίας των ησυχαστών. Μια αξιοπρόσεκτη λεπτομέρεια είναι. ότι το λήμμα ομφαλοσκόπηση που αναφέρθηκε υποτιμητικά από τον Βαρλαάμ για τον ησυχασμό, για τους περισσότερους που δεν γνωρίζουν, συγχέεται εσφαλμένα και με αρνητικό πρόσημο και με την δογματικά επικυρωμένη ασκητική του Ησυχασμού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου