Από πού και γιατί - Πολιτισμός.

Η λέξη πολιτισμός ορίζει  το σύνολο των υλικών, πνευματικών, τεχνικών επιτευγμάτων και επιδόσεων, που είναι αποτέλεσμα των δημιουργικών δυνάμεων και των ικανοτήτων του ανθρώπου και που εκφράζεται ιστορικά στους τύπους και στις μορφές οργάνωσης και δράσης της κοινωνίας καθώς και στη δημιουργία (υλικών και πνευματικών) αξιών. Εν συντομία θα μπορούσαμε να ορίσουμε τον πολιτισμό ως τη συσσωρευμένη δημιουργία του ανθρώπου. Τη λέξη στη νέα ελληνική, με τη  σημασία που έχει σήμερα, την οφείλουμε στον Αδαμάντιο Κοραή που την επινόησε το 1802, σε μια επιστολή του προς τον φίλο του, Αλέξανδρο Βασιλείου. Ο Αλέξανδρος Βασιλείου υπήρξε από τους πολλούς Έλληνες εμπόρους του 18ου-19ου αιώνα που ασχολήθηκε με θέματα παιδείας και συνέβαλλε στην εδραίωση του Νεοελληνικού Διαφωτισμού. Στο γλωσσικό ζήτημα υποστήριξε τις θέσεις του Α. Κοραή και δημοσίευσε σχετικές πραγματείες στον Λόγιο Ερμή, τον οποίο ενίσχυσε και οικονομικά. Η γνωριμία του με τον Αδαμάντιο Κοραή έγινε στο Παρίσι στις αρχές του 19ου αιώνα. Η αλληλογραφία μεταξύ τους ήταν συνεχής ιδιαίτερα σε θέματα παιδείας. Μια απ' τις πρώτες λέξεις που προβλημάτισε τον Α. Βασιλείου ήταν η λέξη civilisation βρισκόταν στον τίτλο του ιστορικου  υπομνήματος του Κοραή για την τότε κατάσταση στην Ελλάδα. του: «Memoire sur l' etat actuel de la civilisation dans la Grece». Και μη βρίσκοντας και μη μπορώντας να επινοήσει κάποιαν αντίστοιχη στα ελληνικά, κατέφυγε στον Κοραή που του απαντά:...

«Του civilisation λέξιν παραστατικήν δεν έχομεν ακόμη· ο Στράβων την ονομάζει σχεδόν πάντοτε Ημέρωσιν, επειδή τούτο αληθώς είναι η civilisation.

Αλλά τίς θέλει υποφέρει [: ποιος θα ανεχόταν] το ημέρωσις περί ημών; Οχι μόνον για την εθνικήν φιλαυτίαν, αλλά και διότι μητ' είναι κατά πάντα αληθές»

«Αν ήμην εγώ ο μεταφραστής, ήθελα παρακινδυνεύση να ονομάσω Πολιτισμόν την civilisation».

 Η λέξη υπάρχει στα γαλλικά από το 1734 παράγωγο του civiliser: εκπολιτίζω λαό ή άτομα κατώτερου πνευματικού κλπ. επιπέδου, γι' αυτό και ο Κοραής ανέτρεξε στο Ημέρωσις [Εξημέρωσις] του Στράβωνα. Το οποίο ίσως είναι πιο δόκιμο, γιατί όσο και να έχουμε προχωρήσει στην επιστήμη και την τεχνολογία, πολλά άγρια ένστικτα μας παραμένουν αναλλοίωτα και χρήζουν εξημέρωσης. Κι ίσως μόνον αν εξημερωθούμε να γίνουμε πολιτισμένοι με τον τρόπο που θέλουμε να το εννοούμε.