Από που και γιατί - Προλετάριος

 Σύμφωνα με το Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής, προλετάριος είναι ο μισθωτός εργάτης, που δεν έχει δικά του μέσα παραγωγής και που το εισόδημά του προέρχεται αποκλειστικά από την πώληση της εργατικής του δύναμης. Ετυμολογικά η λέξη είναι άμεσο δάνειο από την ιταλική proletario < λατινική proletarius  όπου proles = απόγονος

Ο όρος αρχικά χρησιμοποιήθηκε με υποτιμητική έννοια, μέχρι που ο Κάρολος Μαρξ και ο Φρίντριχ Ένγκελς τον χρησιμοποίησαν ως έναν κοινωνιολογικό όρο για να αναφερθούν στην εργατική τάξη. Στην αρχαία Ρώμη  ο προλετάριος, ανήκε στην κατώτερη οικονομική τάξη, δεν φορολογείτο, διότι δεν είχε εισοδήματα, και υπηρετούσε την πατρίδα μέσω των απογόνων του, τους οποίους προσέφερε ως στρατιώτες.

 Σύμφωνα με το Ρωμαϊκό Δίκαιο αν και οι προλετάριοι αποτελούσαν κοινωνική τάξη επίσημα αναγνωρισμένη δεν είχαν το δικαίωμα ψήφου. Με τον χρόνο όμως σιγά – σιγά και ειδικά με τους συνεχείς πολέμους των Ρωμαίων στην Ανατολή άρχισε να αναγνωρίζεται περισσότερο η μεγάλη προσφορά τους στην πολιτεία. Επί εποχής μάλιστα του Ρωμαίου στρατηγού Γαΐου Μάριου (157 – 86 π.Χ.) , του επικαλούμενου "Τρίτου ιδρυτή της Ρώμης", οι προλετάριοι αποτελούσαν τη βασική πηγή στρατολόγησης ανδρών του ρωμαϊκού στρατού. Στη σύγχρονη εποχή ο όρος καθιερώθηκε από το Κομμουνιστικό Μανιφέστο που γράφτηκε στις αρχές του 1848 και κλείνει με την ιστορική φράση: « προλετάριοι όλου του κόσμου, ενωθείτε». O κοινωνικοπολιτικός όρος Προλεταριάτο  χρησιμοποιείται σήμερα για να οριοθετήσει μια από τις κοινωνικές τάξεις. 

Στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία ο όρος αυτός δεν υφίσταται ως χαρακτηρισμός κοινωνικής τάξης και έτσι με τον χρόνο στον Μεσαίωνα ο όρος προλετάριος χρησιμοποιούταν χαλαρά και γενικά με περιφρόνηση. Με τον γενικό αυτό χαρακτήρα έφθασε μέχρι τον 19ο αιώνα με νόημα όμως που ποίκιλλε ανάλογα με το πώς έκρινε ή θεωρούσε καθένας τον κοινωνικά "χαμηλότερο". Κριτήρια που λαμβάνονταν υπόψη την εποχή εκείνη ήταν διάφορα, όπως: βαθμοί ένδειας, εξαθλίωσης, οκνηρίας, βαριάς χειρωνακτικής εργασίας, αμάθειας, εγκληματικότητας κ.ά. 

Ως προλεταριοποίηση σήμερα ορίζουμε την κοινωνική και οικονομική υποβάθμιση ατόμων ή κοινωνικών στρωμάτων και την μετατροπή τους σε προλετάριους. Και τέλος ο μαρξιστικός όρος λούμπεν προλεταριάτο όπου λούμπεν σημαίνει στη γερμανική κουρέλι: περιγράφει το τμήμα του προλεταριάτου που λόγω της πλήρους εξαθλίωσής του βρίσκεται στο κοινωνικό περιθώριο και δεν έχει αναπτύξει ταξική συνείδηση.