Από πού και γιατί - Ξήλωμα - Ξύλωμα

 

Διάβαζα πρόσφατα σε τίτλο άρθρου  έγκυρου ιστότοπου πως "ξύλωσαν" κάποιους ανώτερους αξιωματικούς. Μου έκανε εντύπωση το ορθογραφικό λάθος στο ξήλωσαν που ήταν γραμμένο με ύψιλον αντί του σωστού ήτα. Μια αναζήτηση στο διαδίκτυο μου αποκάλυψε πως το λάθος αυτό είναι αρκετά συνηθισμένο· ίσως γιατί το ξύλωμα με ύψιλον που στη βοτανική  είναι το σύνολο αγγείων που μεταφέρουν τις θρεπτικές ουσίες από τις ρίζες του φυτού στα φύλλα, είναι ομόηχο με το ξήλωμα  που είναι η διαδικασία ή το αποτέλεσμα του ξηλώνω· συνηθέστερα   η επαναφορά ενός πλεκτού  σε μορφή νήματος και κυριολεκτικά   η απόσπαση ενός αντικειμένου από τη θέση του, στην οποία είχε εφαρμοστεί σταθερά και τρόπον τινά μόνιμα.

Το  ξηλώνω, από όπου προέκυψε το ξήλωμα με ήτα προέρχεται από το ρήμα της αρχαίας εξηλώνω εκ
του εκ και ήλος (= καρφί)· δηλαδή ξεκαρφώνω. Ομόρριζα είναι και τα ρήματα: προσηλώνω [το βλέμμα] (<πρός + ἧλος)= καρφώνω τὸ βλέμμα μου, καθηλώνω (<κατά + ἧλος)  αναγκάζω κάποιον να μείνει ακίνητος στη θέση του,  αποκαθηλώνω αφαιρώ τα καρφιά, (μεταφορικά) κάνω κάτι να εκπέσει, να χάσει την αξία και την ισχύ του. Η Αποκαθήλωση στη χριστιανική λειτουργική λέγεται η σκηνή της καταβίβασης του σώματος του Ιησού, από το Σταυρό που ακολούθησε μετά τη Σταύρωσή του, προκειμένου στη συνέχεια να ενταφιαστεί.

.Τώρα μια και αναφερθήκαμε στο ξύλωμα με ύψιλον που μέσω αυτού μεταφέρονται από τις ρίζες στα φύλλα, το νερό και οι ουσίες που περιέχει, να ολοκληρώσουμε αντιπαραβολικά με το φλοίωμα που είναι επιφορτισμένο με την μεταφορά των προϊόντων της φωτοσύνθεσης από τα φύλλα προς το βλαστό και την ρίζα.