Από πού και γιατί - καρδιά

  Στη σημερινή γλώσσα, το «μυώδες κοίλο όργανο που λειτουργεί ως αντλία για την κυκλοφορία του αίματος και που στο ανθρώπινο σώμα βρίσκεται στο πρόσθιο και μεσαίο τμήμα της θωρακικής κοιλότητας, ανάμεσα στους πνεύμονες, κατά τα δύο τρίτα στην αριστερή και κατά το ένα τρίτο στη δεξιά πλευρά», η καρδιά, εκτός απ' αυτήν την κυριολεκτική της και φυσικά απαραίτητη, λειτουργία της, χρησιμοποιείται καθημερινά, ευρύτατα και με πάρα πολλές μεταφορικές σημασίες.

Σε αντιδιαστολή με το μυαλό, που ταυτίζεται με τη λογική, η καρδιά συμβατικά θεωρείται η πηγή των καλών ή κακών συναισθημάτων -κι έτσι λέμε ότι κάποιος  «έχει καλή καρδιά ή και χρυσή καρδιά», ενώ κάποιος άλλος  «είναι άκαρδος», ή  «έχει καρδιά σαν πέτρα», όταν του λείπει η ενσυναίσθηση, δηλ. η συναισθηματική ταύτιση με την ψυχική κατάσταση ενός άλλου ατόμου, και η κατανόηση της συμπεριφοράς και των κινήτρων του. 

Πηγή του έρωτα βεβαίως , η καρδιά,  γιατί  «με την καρδιά ερωτευόμαστε»· του θάρρους και της τόλμης, όταν  «το λέει η καρδιά σου» να διεκδικήσεις το δίκιο σου, αλλά του φόβου όταν «τρέμει η καρδούλα σου»· Ταυτίζεται με τη χαρά και το γέλιο, όταν ξεκαρδιζόμαστε»· αλλά και  με το κέντρο ενός αντικειμένου ή χώρου, ο τάδε  λέμε μένει στην καρδιά της Αθήνας και «στην καρδιά του αντιδραστήρα» εντοπίστηκε, ω μη γένοιτο, δυσλειτουργία. 

Επίσης χρησιμοποιείται για να ορίσει το μέσο μιας χρονικής περιόδου, «στην καρδιά του καλοκαιριού», λέμε όταν σκάει ο τζίτζικας. Στην «καρδιά του προβλήματος» αναζητούμε τη δυσεύρετη λύση 

 Όταν κάτι το επιθυμούμε πολύ  «το θέλουμε μ' όλη μας την καρδιά» να μείνουμε κι άλλο και  

«δεν μας κάνει
καρδιά»  να φύγουμε απ' το αγαπημένο μας νησί.

Η καρδιά, ακόμα, θεωρείται ότι συνδέεται με την ειλικρίνεια. Λέμε «λόγια της καρδιάς», τα ειλικρινή λόγια, ενώ όταν ευχόμαστε, για να δείξουμε ότι το εννοούμε, λέμε «από τα βάθη της καρδιάς μου»

Ετυμολογικά η λέξη είναι κληρονομημένη από την αρχαία ελληνική καρδία που από το μεσαίωνα  με συνίζηση για αποφυγή της χασμωδίας έγινε καρδιά.  Σύμφωνα με τον Μελέτιο «η λέξη ετυμολογείται παρά το κραδαίνω το σείω, αεικίνητος γαρ η καρδία», παραθέτοντας και  σχετικό χωρίο από τον Όμηρο, Οδύσσεια Υ 23, που η καρδιά αναγράφεται ως «κραδίη».

Τέλος στο facebook οι καρδούλες είναι ένα κλικ παραπάνω από το απλό «λάικ», το χεράκι με τον σηκωμένο αντίχειρα, και χρησιμοποιούνται για να δηλώσουν μεγάλη ικανοποίηση, θαυμασμό και απόλυτη επιδοκιμασία. Αυτές οι καρδούλες σε αρκετές περιπτώσεις, έχουν  αποτελέσει και αιτία τσακωμού στα ζευγάρια, όταν εντοπίζονται σε άλλο μέλος που θεωρείται ερωτικά ανταγωνιστικό.