Κυριακή 2 Απριλίου 2023

Από πού και γιατί - Κόλαφος, slap και slapp.

 Για τον ξυλοδαρμό, τα διάφορα είδη χτυπημάτων και ιδιαίτερα για τα χτυπήματα στο πρόσωπο και το κεφάλι, έχουμε πάρα πολλές λέξεις στο καθημερινό μας λεξιλόγιο. Ενδεικτικά αναφέρω το χαστούκι, το σκαμπίλι, τη σφαλιάρα, τη φάπα, την καρπαζιά, την κατραπακιά το μπάτσο,  και τα λόγια διαχρονικά δάνεια από την αρχαία ελληνική, ράπισμα και κόλαφος που τα χρησιμοποιούμε κυρίως με τη μεταφορική τους σημασία, του λόγου ή της πράξης που προσβάλλει βαρύτατα, θίγει ή εξευτελίζει· "κόλαφος το ψήφισμα του κοινοβουλίου για Δικαστική ανεξαρτησία, ελευθερία ΜΜΕ και επιτήρηση στην Ελλάδα" διαβάζουμε. Η λέξη κόλαφος ετυμολογείται  από το ρήμα «κολάπτω» που η ρίζα του ανάγεται στο ρήμα κλάω κλω = σπάζω, απ’ όπου κλάσμα, κλάδος κτλ. Το «κολάπτω» δεν σήμαινε ακριβώς χτυπάω, αλλά τρυπάω, ραμφίζω, εξ ου και ο δρυοκολάπτης. 

Η μεταφορική σημασία του κόλαφου όμως δεν εμφανίζεται μόνον στην ελληνική γλώσσα.
H λέξη slap στα αγγλικά, πιθανότατα ηχομιμητικής προέλευσης εκτός από χαστούκι  έχει και τη σημασία της «προσβολής της επίπληξης» και μαρτυρείται από το 1736.
Το 1989 ο καθηγητής George W. Pring και η καθηγήτρια Penelope Canan, χωρίς να αλλάξουν τον ήχο της λέξης πρόσθεσαν ένα Pi στο τέλος και δημιούργησαν το ακρωνύμιο SLAPP, από τα αρχικά των λέξεων Strategic lawsuits against public participation, δηλαδή στρατηγικές αγωγές κατά της δημόσιας συμμετοχής που  αναφέρεται στις αγωγές που κατατίθενται από κάποιο ισχυρό πρόσωπο ή οργανισμό (για παράδειγμα μια επιχείρηση ή έναν υψηλά ιστάμενο αξιωματούχο) ενάντια σε μη κυβερνητικά πρόσωπα, ή οργανισμούς, που εκφράζουν κριτική απέναντί τους, σχετικά με κάποιο ζήτημα κοινωνικού ή πολιτικού ενδιαφέροντος. Σκοπός τέτοιων αγωγών δεν είναι να κερδηθεί η δικαστική υπόθεση, αλλά ο εκφοβισμός όσων ασκούν κριτική μέσω της ηθικής και οικονομικής εξουθένωσής τους.
Στην Ελλάδα την
τελευταία δεκαετία οι αγωγές εκφοβισμού SLAPP, έχουν πολλαπλασιαστεί τόσο κατά των κινημάτων που υπερασπίζουν το περιβάλλον, όπως στον Βόλο και τη Σύρο, όσο και κατά δημοσιογράφων και πρόσφατα, σε τρεις τουλάχιστον περιπτώσεις, κατά εκπροσώπων της τοπικής αυτοδιοίκησης.
 Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών σε σχετική έκθεση έχει αναδείξει το ζήτημα και συμβουλεύει τα κράτη μέλη να λάβουν μέτρα για την προστασία των δικαιωμάτων των πολιτών, με την υιοθέτηση "anti-SLAPP" νομοθεσίας που επιτρέπει τη σύντομη απόρριψη τέτοιων υποθέσεων αλλά και αποζημίωση των δικαστικών εξόδων. Ωστόσο, σύμφωνα με μελέτη του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη, νόμοι ποινικοποίησης της δυσφήμισης, ακόμα και για τα μέσα ενημέρωσης, συνεχίζουν να υπάρχουν στην περιοχή. Σύμφωνα με την ίδια μελέτη, ιδιαίτερα προβληματικές σε αυτόν τον τομέα είναι οι χώρες της νότιας Ευρώπης και κυρίως η Ελλάδα, η Ιταλία, η Πορτογαλία και η Τουρκία αλλά και η κεντρική Ευρώπη (κυρίως η Ουγγαρία). Ενώ καταδίκες δημοσιογράφων υπάρχουν και σε χώρες όπως η Δανία, η Γερμανία και η Ελβετία.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Απογείωση 1976

 Στην εξέδρα του αποχαιρετισμού  το  μαντήλι που ανέμισες  ένα τόνο πιο σκούρο απ' τη θάλασσα δύο απ' τον ουρανό τρύπα σκοτεινή στα ...