staycation

 Το καλοκαίρι του 2024 ένας ακόμη  καινούργιος εισαγόμενος όρος καθιερώθηκε στο καθημερινό μας λεξιλόγιο. Με δεδομένο το ότι οι μισοί Έλληνες δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα να κάνουν κανονικές, έστω ολιγοήμερες διακοπές, οι οικοδιακοπές, το staycation, επιχειρήθηκε από τα εγχώρια μέσα να  πλασαριστεί ως trendy επιλογή.   Στην ουσία δεν είναι τίποτε άλλο από το πώς να δικαιολογήσεις την αδυναμία σου να πας κανονικές διακοπές και να καμουφλάρεις το πρόβλημα ρίχνοντας  στάχτη  στα μάτια σου 

Το staycation  σύμφωνα με το Merriam – Webster,  πρωτοεντοπίζεται στο Οχάιο  των ΗΠΑ το μακρινό 1944, σε  μια ολοσέλιδη διαφήμιση μπύρας στην εφημερίδα Cincinnati Enquirer.  Το slogan "Take a Stay-cation instead of a Va-cation, this year", εμφανιζόταν δίπλα  σε άλλες προτάσεις για το καλοκαίρι.

Η καθιέρωση όμως και διεθνοποίηση του staycation θα πραγματοποιηθεί αρχικά από τα αμερικάνικα αγγλικά κατά τη διάρκεια της κρίσης του 2008 - 2010 και ακόμη ευρύτερα θα διαδοθεί παγκοσμίως το 2020 κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορωνοιού, αν και στην Ελλάδα μας άργησε, γιατί τότε κατόπιν προτάσεως του πρωθυπουργού μας, προτιμήθηκε  το  κοκούνινγκ– cocooning. 

Το «staycation» είναι cool, η εξαήμερη εργασία πενθήμερο, η ακρίβεια «εισαγόμενη» και πάει... κλαίγοντας.

Εκμετάλλευση vs Αξιοποίηση

 Η εκμετάλλευση είναι διαχρονικό δάνειο (καθαρεύουσα ἐκμετάλλευσις) από την αρχαία ελληνική, με κυριολεκτική σημασία την εξόρυξη του μετάλλου από το έδαφος.  Μεταλλευτική είναι η ανθρώπινη δραστηριότητα της εξόρυξης μεταλλευμάτων, ορυκτών και πετρωμάτων. Σήμερα συνηθέστερα η εκμετάλλευση ορίζει τη χρήση πόρων, καταστάσεων, συναισθημάτων, ανθρώπων, για οικονομικό κέρδος ή άλλο όφελος, κατά θεμιτό ή και αθέμιτο τρόπο. Για παράδειγμα, μπορεί να αφορά την εκμετάλλευση φυσικών πόρων, την εκμετάλλευση εργαζομένων ή την εκμετάλλευση ιδεών.

Η αξιοποίηση, από το άξιος + ποιώ είναι η διαδικασία ή το αποτέλεσμα του αξιοποιώ. Στο πλαίσιο της ενέργειας, η αξιοποίηση αναφέρεται συνήθως στη σύλληψη και μετατροπή φυσικών πηγών όπως ο άνεμος, η ηλιακή ενέργεια ή το νερό σε χρησιμοποιήσιμη ενέργεια. Οι εταιρείες και τα άτομα συχνά επενδύουν στην αξιοποίηση πόρων για τη βελτίωση της αποδοτικότητας, τη μείωση του κόστους και την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

Αν και οι λέξεις Εκμετάλλευση και Αξιοποίηση, εμφανίζονται ως συνώνυμες υπάρχει ειδοποιός διαφορά που πολλές φορές αγνοείται

Άλλο η εκμετάλλευση του ανθρώπινου δυναμικού κι άλλο η αξιοποίηση. Με λίγα λόγια η αξιοποίηση έχει μόνο θετικό πρόσημο ενώ η εκμετάλλευση διφορούμενο. 

Για την El Dorado η εκμετάλλευση στις Σκουριές είναι ¨αξιοποίηση", για τη Χαλκιδική και το ευρύτερο περιβάλλον, μη αναστρέψιμη καταστροφή.

 

Σοβινισμός

  Οι πολυσυζητημένοι κι αμφιλεγόμενοι Ολυμπιακοί Αγώνες στο Παρίσι το 2024, έφεραν στο νου μου, παρατηρώντας τις αντιδράσεις του κοινού, αλλά και πολλές από τις επιλογές των διοργανωτών, τον όρο σοβινισμός. Σύμφωνα με το ΛΚΝ ως σοβινισμός ορίζεται ο άκρατος εθνικισμός, η υπερβολική μέχρι φανατισμού προσήλωση στην ιδέα της πατρίδας, που συνοδεύεται από μίσος και περιφρόνηση για τους άλλους λαούς και που συχνά εκδηλώνεται με επιθετικότητα εναντίον τους. Ο γαλλικός όρος  chauvinisme που διεθνοποιήθηκε προήλθε από τον Nicolas Chauvin/Νικολά Σωβέν, έναν στρατιώτη του Ναπολέοντα Α΄ Βοναπάρτη κατά τη διάρκεια της Πρώτης Γαλλικής Αυτοκρατορίας, εξαιτίας του φανατικού του ζήλου για τον αυτοκράτορά. Ο όρος εισήλθε σε δημόσια χρήση εξαιτίας μιας ιδιαίτερα επιτυχημένης σατιρικής απεικόνισης του Σωβεν στο Γαλλικό θεατρικό έργο La Cocarde Tricolore (Η Τρίχρωμη Κονκάρδα), που παρουσιάστηκε το 1831. Σ' αυτό ο ήρωας Σωβέν (Chauvin) είχε το ίδιο πάθος με το συνονόματο αξιωματικό. Η καταγωγή του και η πρώιμη χρήση του δείχνουν πως επινοήθηκε αποκλειστικά  για την περιγραφή του εθνικισμού και πατριωτισμού. Ο Σωβέν στρατολογήθηκε στην ηλικία των 18, και είχε τραυματιστεί 17 φορές, γεγονός που οδήγησε στην σοβαρή παραμόρφωσή του και στον ακρωτηριασμό του. Για την πίστη του και την αφοσίωσή του, ο Ναπολέοντας του απένειμε το Ξίφος της Τιμής και επίδομα 200 φράγκων. Ο παθιασμένος εθνικισμός και η αφοσίωση του στον Ναπολέοντα του απέφεραν μόνο περίγελω και γελοιοποίηση στην μετα-Ναπολεόντεια Γαλλία.

Σήμερα ο όρος σωβινισμός χρησιμοποιείται  και ως αναφορά στον ρατσισμό ή τον σεξισμό. Η φράση αντρικός σωβινισμός πρωτοεμφανίστηκε τη δεκαετία του `60 με την άνοδο του φεμινισμού και χρησιμοποιείται για την περιγραφή της πίστης στην αντρική ανωτερότητα. Κοινή είναι και η μειωτική φράση "Αντρικό σοβινιστικό γουρούνι" ως μειωτική για έναν άντρα που θεωρείται πως έχει σεξιστική συμπεριφορά έναντι των  γυναικών. . .

Επίσης, στη σύγχρονη χρήση του, ο όρος σοβινιστής χρησιμοποιείται συχνά μειωτικά  για να χαρακτηρίσει τον παράλογο και ανίκανο να δεχτεί την πραγματικότητα αν αυτή δεν είναι σύμφωνη με τις πεποιθήσεις του.