Ουδείς εκών κακός

 

Η φράση "ουδείς εκών κακός" (παράφραση του ρητού: «ἐπί γε τὰ κακὰ οὐδεὶς ἑκὼν ἔρχεται οὐδὲ ἐπὶ ἃ οἴεται κακὰ εἶναι, οὐδ” ἔστι τοῦτο, ὡς ἔοικεν, ἐν ἀνθρώπου φύσει, ἐπὶ ἃ οἴεται κακὰ εἶναι ἐθέλειν ἰέναι ἀντὶ τῶν ἀγαθῶν»),  που αποδίδεται στον Σωκράτη από τον Πλάτωνα στον Πρωταγόρα (358d) και του ρητού "οὐ γὰρ ἑκὼν ἁμαρτάνει" που αποδίδεται στον Σωκράτη από τον Πλάτωνα στην Πολιτεία (IX, 589c)) ερμηνεύεται απερίσκεπτα  ότι ο Σωκράτης λέει ότι αυτός που κάνει μία κακή πράξη δεν έχει την επίγνωση της πράξης του. 

Ο Αριστοτέλης σχολιάζει: «Λέει ο Σωκράτης: Έστω ότι ερωτάται ο οποιοσδήποτε άνθρωπος τι θα προτιμούσε από τα δύο, να είναι δίκαιος ή άδικος. Κανένας δε θα διάλεγε την αδικία. Το ίδιο συμβαίνει τόσο στην περίπτωση της ανδρείας και δειλίας όσο και σε όλες τις υπόλοιπες αρετές. Είναι, έτσι, φανερό ότι όσοι τυχόν είναι άνθρωποι κακοί, δεν είναι με τη θέλησή τους κακοί» (1187a 9.7 και 9.8). Αν όμως γίνει αποδεκτή μια τέτοια άποψη, τότε θα πρέπει να ισχύει και το αντίστροφο: «Άρα και όσοι είναι καλοί, δεν είναι με τη θέλησή τους καλοί» (1187a 9.8). Με άλλα λόγια, εφόσον η φύση καθιστά από θέση αρχής τον άνθρωπο καλό –και μόνο η άγνοια μπορεί να φέρει το αντίθετο– τότε το καλό και το κακό στερούνται επιλογής και ματαιώνονται, ως φυσική αναγκαιότητα που ακυρώνει τη βούληση.

 Ο Σωκράτης υποστήριζε ότι μόνο με τη γνώση του πραγματικά καλού και του πραγματικά κακού (άποψη που συνδέεται με την ιδέα της ύπαρξης μιας αντικειμενικής αλήθειας) μπορεί να αποφεύγει κανείς το κακό, αναγνωρίζοντας τη γνώση αυτή ως αρετή. Μόνο το καλό μπορούμε να επιθυμούμε, έστω κι αν πλανιόμαστε ως προς τον ορισμό του. Αιτία του κακού δεν είναι, επομένως, η κακία αλλά η άγνοια: αυτό που ο κακός επιθυμεί είναι διαφορετικό από αυτό που κάνει. Αν είχε αληθή γνώση του καλού, όποια κι αν είναι η διαφθορά της ψυχής του, θα μετάνιωνε για τις πράξεις του.-

Το μηδέν και το άπειρο -Ο κομισάριος και ο Γιόγκι

 

Το μηδέν ήταν η μεγάλη σπαζοκεφαλιά της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας γιατί παρέμενε στο ελεατικό ερώτημα: είναι δυνατόν το μη ον, δηλαδή το μηδέν να υπάρχει; Κι όμως «πολλά τα δεινά ουδέν ανθρώπου δεινότερο έστι…». Ίσως ο άνθρωπος και τη ψυχή του να μπορεί να μηδενίζει, μηδενίζοντας τη ψυχή των άλλων. Τα Άουσβιτς των Γερμανών και τα Γκουλάγκ των Σοβιετικών, δεν τα πρόφτασε ο Σοφοκλής.

Το άπειρο είναι το χωρίς πέρας, αυτό που δεν τελειώνει, αυτό που πάει παραπέρα κι από το τέλος: δηλαδή ο νους, η σκέψη, η ονειροπόληση, ο στοχασμός, αυτό που αποκαλούμε ψυχή, εσωτερικό μας κόσμο…

Το «Μηδέν και το Άπειρο» του Άρθουρ Κέσλερ (Arthur Koestler, άλλοι τον μεταφράζουν Καίστλερ) ήταν ο τίτλος του πορνογραφικού αναγνώσματος κάθε στρατευμένου φοιτητή, το κόκκινο πανί για κάθε κόκκινο κόμμα, τα κόκκινα αναμμένα λαμπάκια έξω από τα γραφεία. Κάθε ανάγνωση από φίλο ή μέλος και μια ματωμένη καρδιά.

Για τους βιαστικούς αναγνώστες, ο Κέσλερ δημοσίευσε και ένα σύντομο εκλαϊκευμένο δοκίμιο με τις γνωστές θέσεις του για τις κόκκινες εξουσίες, κυβερνητικές ή απλώς κομματικές. Τίτλος, «Ο κομισάριος και ο Γιόγκι», εκδόσεις, τότε ΓΑΛΑΞΙΑΣ (μετά νομίζω Κάκτος), ένα πράσινο βιβλιαράκι που περιείχε όλες τις ορατές συχνότητες του χρωματικού φάσματος. Ίσως και λίγες αόρατες, οι οποίες ήταν και αυτές που μας ταξίδευαν πιο μακριά. Αρκούσε να μπορεί να συντονιστεί κανείς.

O Άρθουρ αναφέρει στο δοκίμιο:

«Στο πλαίσιο της κοινωνικής εξίσωσης το άτομο παρουσιάζεται ταυτόχρονα ως μηδέν και ως άπειρο». Και παρακάτω παρομοιάζει την ανθρώπινη συμπεριφορά ως εκκρεμές που αιωρείται στο φάσμα του ουράνιου τόξου.  Ο κομισάριος που πιστεύει πως όλα τα προβλήματα, συμπεριλαμβανομένου και του οιδιπόδειου, λύνονται με την επανάσταση, βρίσκεται στο υπέρυθρο, το θερμότερο δηλαδή και με την πιο χαμηλή συχνότητα. Ο Γιόγκι, στο άλλο άκρο του φάσματος, το υψίσυχνο και ψυχρό υπεριώδες, πιστεύει  πως όλα τα προβλήματα, συμπεριλαμβανομένου και του αποχετευτικού, λύνονται με το διαλογισμό.

Που πάει να πει, ότι ο καθένας μέσα μας  μπορεί να έχει όχι μόνο έναν ρόλο, όχι μόνο τους δύο ακραίους ρόλους, του μηδενός και του απείρου, του κομισάριου και του γιόγκι αλλά προφανώς – και κυρίως – και όλους τους ενδιάμεσους. Αν αφήσουμε κατά μέρος ιστορικούς ντετερμινισμούς, ο καθένας μας είναι ελεύθερος στη ζωή να παίξει τον Άμλετ ή την Λαίδη Μάκβεθ, είναι ελεύθερος να συντονίζεται στη συχνότητα που επιθυμεί και ακόμη παραπάνω είναι ελεύθερος να απεμπολεί την ελευθερία του. Ποτέ, όμως, δεν μπορεί να απεμπολήσει την ευθύνη της επιλογής του.

Κομισάριος είναι εκείνος που έχει πάρει εντολή από κάποιον ανώτερο να ασκήσει για παροδικό χρονικό διάστημα τα καθήκοντα ανώτερου, ώστε να εκτελεστεί μιαν αποστολή. Είναι ο εκτελεστικός απεσταλμένος με άνωθεν εντολή.

Στη Γαλλική επανάσταση του 1789, οι υπουργοί της επαναστατικής κυβέρνησης ονομάζονταν κομισάριοι, αφού η αποστολή τους ήταν η εκτέλεση της λαϊκής εντολής, για όσο χρόνο έκρινε η Εθνοσυνέλευση.

Πολιτικός κομισάριος είναι θέση που δημιούργησε ο Λεωνίδας Τρότσκι το 1918, στο πλαίσιο του κόκκινου Στρατού, ώστε η στρατιωτική ιεραρχία να ελέγχεται από την πολιτική εξουσία. Οι κομισάριοι είχαν δικαίωμα επιβολής πειθαρχικών ποινών, μέχρι καθαίρεσης και διορισμού κατ’ ευαρέσκεια. Οι στρατιωτικές, και όχι μόνο, εκκαθαρίσεις του Στάλιν στηρίχτηκαν στους πολιτικούς κομισάριους, απεσταλμένους εντολοδόχους της εξουσίας.

Ο ρόλος τους ήταν η υπακοή στις κομματικές εντολές χωρίς «διαλογική συζήτηση» και μικροαστικές διανοουμενίστικες αντιρρήσεις. Το ατσάλινο χέρι του κόμματος πρέπει να μην τρέμει, να μη διστάζει, ο ιδιοκτήτης του να μην αμφιβάλει, να μην αναρωτιέται, να μην απορεί, να μη σκέπτεται. Η σκέψη και η δράση αλληλο-αποκλείονται.

Δράση κι απορία

Η σκέψη είναι απορία, σύμφωνα με τους αρχαίους. Ο Σωκράτης ήπιε το κώνειο χωρίς να έχει μάθει τίποτα ο φουκαράς παρ όλο που ρώταγε τον κάθε επαΐοντα. Πέθανε με τη σκέψη ότι δεν ήξερε τίποτα, έφυγε με όλες τις απορίες του άλυτες.

Η αμφιβολία σκοτώνει τον κομισάριο και όχι το κώνειο. Ο κομισάριος είναι όργανο. Εκτελεί, είναι δράση, πράττει γιατί είναι σίγουρος. Σίγουρος για το δίκαιο του Σκοπού. Για την εκπλήρωση του οποίου δεν απασχολείται ο ίδιος. Ο ίδιος, απλώς, εκτελεί εντολές, αυτός είναι ο σκοπός της ζωής του. Να λειτουργεί σωστά ο μηχανισμός (κομματικός, θρησκευτικός, κ.λπ.) να είναι περήφανος που έβαλε το μικρό του λιθαράκι στην εκπλήρωση της ιστορικής νομοτέλειας, χωρίς προσωπικές απορίες.

Ο γιόγκι είναι ο  μοναχός που επιδίδεται στο διαλογισμό. Απέχει όχι μόνο από τα κοινά, αλλά όσο μπορεί και από τις προσωπικές του ανάγκες και επιθυμίες. Βρίσκεται στο υπεριώδες ενώ ο κομισάριος στο υπέρυθρο κομμάτι του φάσματος. Η υπερδραστηριότητα του κομισάριου για την πραγματοποίηση αντιμέτωπη με την αταραξία του γιόγκι.

 

Ο γιόγκι προσηλώνει το βλέμμα και την προσοχή του στις ανεπαίσθητες κινήσεις του σώματος του, απορρίπτοντας προοδευτικά τις ανάγκες που τον συνδέουν ατομικά με τον εξωτερικά κόσμο. Στοχεύει στη σύνδεσή του με το Όλον, το Σύμπαν για να ξεφύγει από τα βάσανα της προσωπικής ζωής.

Κάπου εδώ συναντιέται με την ασκητική του κομισάριου, ερχόμενος από άλλο μονοπάτι. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι τα άκρα συναντώνται, ότι υπάρχει γέφυρα που τα συνδέει. Το ζήτημα δεν είναι απλό. Σημασία έχει και η διαδρομή, όχι μόνο ο τερματισμός.

Ο Κέσλερ προτείνει τη μέση οδό. Ένα μείγμα συμπεριφοράς. Στιγμές απόσυρσης και διαλογισμού και στιγμές δράσης.  Η ζωή κλίνεται στον ενεστώτα.

*Ο Άρθουρ Κέσλελ (1905 – 1983) γεννήθηκε και έζησε μέχρι το 1940 στη Βουδαπέστη, Βιέννη -στο Πανεπιστήμιο της οποίας φοίτησε- Παλαιστίνη, Παρίσι και Βερολίνο. Ασχολήθηκε μετά με τη δημοσιογραφία και πήγε στην Ισπανία ως ανταποκριτής της News Chronicle,,όπου και φυλακίστηκε από τις δυνάμεις του Φράνκο. Μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Γερμανίας από το 1931, αποποιήθηκε την ιδιότητα αυτή στα τέλη του 1938, μετά τις εμπειρίες που είχε και ειδικά μετά τις Δίκες της Μόσχας. Το 1940, ύστερα από πολλές περιπέτειες εγκαταστάθηκε στην Αγγλία και το 1941 εκδόθηκε το γνωστότερο βιβλίο του Darkness at Noon (ελληνικός τίτλος Το Μηδέν και το Άπειρο), Τον Μάρτιο του 1983 ο Κέσλερ -που υπέφερε από λευχαιμία και τη νόσο του Πάρκινσον και ήταν κηρυγμένος οπαδός της ευθανασίας- και η γυναίκα του Σύνθια αυτοκτόνησαν.

Αψίκορος

  "Αψίκορο" αποκαλούμε λογίως τον ευέξαπτο, τον οξύθυμο, αυτόν που "ανάβει και φορτώνει ασκαρδαμυκτί*.  Η λέξη "αψίκορος" ετυμολογείται από το άπτω και δεύτερο συνθετικό το κόρος. Η λέξη στην αρχαιότητα αναφερόταν  σ' αυτόν που χορταίνει γρήγορα,
αλλά και σ' αυτόν που αλλάζει γρήγορα ορέξεις και επιθυμίες.

Το ρήμα άπτω (=δένω, ανάβω, συνδέω, προσαρμόζω) είναι αβέβαιης ετυμολογίας με πιθανότερη προέλευση από την πρωτοινδοευρωπαϊκή ρίζα ap=αγγίζω. Το συναντάμε ως δεύτερο συνθετικό στα ρήματα: εξάπτω-εξάπτομαι, προσάπτω, συνάπτω, περιάπτω. Απτός είναι ο χειροπιαστός, αυτός που γίνεται αντιληπτός με τις αισθήσεις, κυριολεκτικά με την ομόρριζη αφή.

 

Το λήμμα κόρος συνδέεται με τον κορεσμό.  Ο κορεσμός δηλώνει την κατάσταση φυσικού ή χημικού συστήματος κατά την οποία ένα ορισμένο μέγεθος έχει αποκτήσει τη μέγιστη δυνατή τιμή.  Χρησιμοποιείται μεταφορικά για να περιγράψει την αίσθηση που ακολουθεί την πλήρη ικανοποίηση των ενστίκτων. Επίσης, μπορεί να σημαίνει βαρεμάρα ή την κούραση που προκύπτει από υπερβολική ποσότητα κάποιας δραστηριότητας. Σε υπερβολική ποσότητα, λέμε "κατά κόρον" (ad nauseam). Έτσι, αν έφαγες ή ήπιες κάτι κατά κόρον, σημαίνει πως το έκανες σε υπερβολικό βαθμό. 

  *ασκαρδαμυκτί= πολύ γρήγορα. Κυριολεκτικά= χωρίς να ανοιγολείσουν τα βλέφαρα

Ραστώνη

Για την έλλειψη δραστηριότητας, την τεμπελιά, τη ραθυμία, τη χαλάρωση, χρησιμοποιούμε συχνά τις τελευταίες δεκαετίες τη λέξη ραστώνη. Η «θερινή ραστώνη» ή η «καλοκαιρινή ραστώνη» είναι ένα από τα δημοσιογραφικά κλισέ που εύκολα επιλέγει όποιος θέλει να περιγράψει την πλήρη αδράνεια, τη χαλαρότητα που επικρατεί το καλοκαίρι και ειδικότερα τον Αύγουστο. 

Η λέξη είναι αρχαία και ετυμολογείται από τον υπερθετικό του επιθέτου  ῥᾴδιος, ῥᾳδία, ῥᾴδιον & ὁ, ἡ ῥᾴδιος, τό ῥᾴδιον (= εύκολος, πρόθυμος, απερίσκεπτος)

Συγκριτικός: ὁ, ἡ ῥᾴων, τὸ ῥᾷον

Υπερθετικός: ὁ ῥᾷστος, ἡ ῥᾴστη, τό ῥᾷστον.

 Στην αρχαιότητα, αρχικά, είχε κυρίως θετικές σημασίες. Σήμαινε την ευκολία, την απαλλαγή από κάτι δυσάρεστο, την απαλλαγή από τον πόνο. Για παράδειγμα στο πλατωνικό συμπόσιο, η ραστώνη της πόσεως, είναι η ανακούφιση από τις συνέπειες της οινοποσίας. Η λέξη πήρε επίσης και την έννοια του ελεύθερου χρόνου, αλλά σταδιακά εμφανίστηκαν και αρνητικές σημασίες, όπως της νωχέλειας και της νωθρότητας. Ο Δημοσθένης θεωρούσε ότι «η καθ’ ημέραν ραστώνη και ραθυμία» των συμπολιτών του ήταν απαράδεκτη μπροστά στη μακεδονική απειλή.

Οι αρνητικές σημασίες τελικά επικράτησαν τουλάχιστον στα περισσότερα σύγχρονα λεξικά.

  Για το πώς έγινε κλισέ πιθανότατα ευθύνεται ένα κείμενο που εμφανίστηκε στις Πανελλήνιες εξετάσεις του 2003 και έκανε αναφερόταν “στη ραστώνη της συνεχούς εναλλαγής καναλιών, (του ζάπινγκ)”. Η λέξη θεωρήθηκε άγνωστη και η επιτροπή των εξετάσεων χρειάστηκε, να δώσει διευκρίνηση για τη σημασία της Τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων, τότε, έγραφαν για “Σφαγή των υποψηφίων”, καθώς αρκετοί μαθητές δεν είχαν καταλάβει τι σήμαινε η συγκεκριμένη λέξη.

Το ότι παραμένει και η θετική σημασία της λέξης μέχρι και σήμερα αποδεικνύεται από το ότι πολλά ξενοδοχεία και ταβέρνες την έχουν επιλέξει ως όνομα για να τονίσουν τις ειδυλλιακές διακοπές και τα υπέροχα γεύματα που προσφέρουν.

'Αλλωστε εκτός από τον ορισμό: "Κατάσταση κατά την οποία επικρατεί πλήρης αδράνεια, έλλειψη ζωτικότητας, ή ενεργητικότητας", το Μεγάλο Ηλεκτρονικό Λεξικό Νεοελληνικής Γλώσσας, ορίζει την "ραστώνη" και ως τον βίο, τη "ζωή που είναι τρυφηλή"  (με ανέσεiς). Τώρα το κατά πόσον είναι "ηδύ το μη πράττειν" των Αρχαίων Ελλήνων ή το Dolce far niente των Ιταλών  (η γλυκύτητα του να μην κάνεις τίποτα, γλυκιά αδράνεια) εξαρτάται από το αν το έχεις επιλέξει εσύ ή στο έχουν επιβάλει.

Αυθεντικός Αφέντης

 Σύμφωνα με το λεξικό Merriam-Webster, η αγγλική λέξη της χρονιάς 2023 ήταν  το «authentic», Το «authentic» (αυθεντικός -ή -ό) ήταν η λέξη που αναζητήθηκε περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη στις ΗΠΑ στην ψηφιακή έκδοση του λεξικού αγγλικών..

Η δημοφιλία της λέξης αυξήθηκε επειδή «η διαχωριστική γραμμή μεταξύ αληθινού  και ψεύτικου γίνεται όλο και πιο θολή», επισήμανε η συντακτική ομάδα, γεγονός που επιβεβαιώνεται  από το επόμενο λήμμα με τις περισσότερες διαδικτυακές αναζητήσεις, τη λέξη «deepfake», που χρησιμοποιείται για την τεχνολογία που βασίζεται στην τεχνητή νοημοσύνη που επιτρέπει την πειστική παραποίηση ηχητικών περιγραφών και τη δημιουργία ψευδών βίντεο τα οποία αναπαράγονται στα διάφορα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

αὐθεντικός-ή, -ό (αὐθεντικός, -ή, -όν) αυθέντης
1. έγκυρος, γνήσιος
2. αυτός που ανήκει ή αναφέρεται στον αυθέντη, τον άρχοντα
Αυτος+ίημι/αυτο-έντης/αυτέντης. Το ρήμα ίημι έχει μετοχή αορίστου είς-έντος με δασεία κι έτσι προκύπτει το αυθέντης. 

Στον Οιδίποδα Τύραννο (107)  όμως του Σοφοκλέους διαβάζουμε και τη λέξη αυτοέντης, που παραπέμπει στην πρωταρχική μορφή της λέξης ‘αυθέντης’. Και στις δυο περιπτώσεις, η σημασία της λέξης  δηλώνει αυτόν που φονεύει με τα ίδια του τα χέρια, τον φονιά και τον αυτόχειρα

Κι ενώ αρχικά η λέξη ‘αυθέντης’ δήλωνε τον οποιοδήποτε φονιά, σταδιακά απέκτησε τη σημασία του γαιοκτήμονα, του αφεντικού, του Κυρίου, του δουλοκτήτη Κυρίου: του δουλοκτήτη γαιοκτήμονα που ήταν και φονιάς, καθώς δεν είχε τον παραμικρό ενδοιασμό να σκοτώσει κάποιον δούλο του με τα ίδια του τα χέρια, χωρίς βέβαια να υποστεί καμία απολύτως κύρωση.

Στο επόμενο στάδιο η λέξη αυθέντης, εκτός από τη σημασία ‘πλούσιος, κτηματίας, απόλυτος Κύριος, άρχων, απεριόριστος δυνάστης, ιδιοκτήτης απέκτησε κι αυτήν του πρωτουργού  μιας πράξης, του διοικητή μιας  επαρχίας, του ανώτερου άρχοντα.

. Η αυθεντία αρχικά δήλωνε την ισχύ την οποία αποκτά κάποιος που είναι αυθέντης, Κύριος, αλλά και την ιδιότητα και το αξίωμα του Κυρίου. Και καθώς ο Κύριος είναι ο κάτοχος της γνώσης, η λέξη αυθεντία δηλώνει πλέον τον βαθύ γνώστη μιας τέχνης ή μιας επιστήμης. Ο δε συνδυασμός Κύριος και γνώση παράγει και τη σημασία του απόλυτου κύρους μιας γνώσης ή πληροφορίας, δηλαδή παράγει τη σημασία της γνησιότητας/εγκυρότητας, της αυθεντικότητας.

Έτσι οι φονιάδες γίνανε αφέντες κι οι Αμερικάνοι κυρίαρχοι του κόσμου.

>Αξίζει τέλος να προβληματιστούμε στο κατά πόσο είχε δίκιο ο Γερμανός διανοητής Χέρμπερτ Μαρκούζε που πίστευε πως:"Η δυνατότητα να εκλέγεις ελεύθερα αφέντες δεν εξαλείφει ούτε τους αφέντες ούτε τους δούλους Η δυνατότητα να διαλέγεις ελεύθερα ανάμεσα σε μια μεγάλη ποικιλία εμπορευμάτων και υπηρεσιών, δε σημαίνει ότι είσαι ελεύθερος, όταν για να γίνεται αυτό θα πρέπει να ζεις σαν δούλος".-

Αρχή άνδρα δείκνυσι

   Εξουσία η δυνατότητα, με βάση την ισχύ, τον νόμο, που έχει κάποιος να επιβάλλει τη θέλησή του σε άλλους

  Η λέξη είναι διαχρονικό δάνειο από την αρχαία ελληνική ἐξουσία < ἐξοῦσ (α) + -ία, θηλυκό της μετοχής ἐξών του απρόσωπου ρήματος ἔξεστι <  ἔξ- + ἐστί, γ' πρόσωπο ενικού του εἰμί. Έξεστι = επιτρέπεται, είναι δυνατόν.

  ''Αν θες να δοκιμάσεις το χαρακτήρα ενός ανθρώπου, δώσε του εξουσία'', είπε  ο Αβραάμ Λίνκολν, που κατάφερε από το αξίωμα του Προέδρου να διατηρήσει την Ένωση και να υπερασπιστεί τις Ηνωμένες Πολιτείες, στον Αμερικανικό Εμφύλιο Πόλεμο (1861–1865), νικώντας την εξεγερμένη Συνομοσπονδία και μέσω της Διακήρυξης Χειραφέτησης του 1863 να πολεμήσει τη δουλεία στις ΗΠΑ.

Πολλούς αιώνες πριν βέβαια, είχε διαπιστωθεί και διατυπωθεί το ότι η εξουσία δείχνει τον χαρακτήρα: "Αρχή άνδρα δείκνυσι" υποστήριζε ο Βίας ο Πριηνεύς. "Αδύνατο να μάθεις τα φρονήματα, τη σκέψη, την ψυχή του κάθε ανθρώπου προτού πάρει στα χέρια του εξουσία", διαβάζουμε στην Αντιγόνη του Σοφοκλή. Στην πλατωνική «Πολιτεία» ο Θρασύμαχος διατείνεται κατηγορηματικά ότι «…το δίκαιο είναι ταυτόσημο με το συμφέρον του ισχυρού…». Στο "Συμπόσιο ο Αγάθων, συνιστά στον Άρχοντα να θυμάται τρία πράγματα, ότι διοικεί ανθρώπους, ότι πρέπει να διοικεί σύμφωνα με τους νόμους και ότι δεν θα διοικεί… για πάντα!.  «Τον άρχοντα τριών δει μεμνήσθαι: Πρώτον ότι ανθρώπων άρχει. Δεύτερον ότι κατά νόμους άρχει.
Τρίτον ότι ουκ αεί άρχει».

Η εξουσία είναι το υπέρτατο αφροδισιακό πίστευε ο Κίσινγκερ. Την κάννη του όπλου θεωρούσε ως πηγή της εξουσίας ο. Μάο Τσε Τούνγκ. 

Το ψάρι βρομάει από το κεφάλι, λέει ο λαός. Το κεφάλι είναι ο άρχων, ο επικεφαλής, ο εξουσιαστής,

Τέλος, τον πόλεμο ως ανθρωποθυσία στο βωμό της εξουσίας, θεωρούσε ο Αλεξέι Κρουγκλόφ, επιμελητής της συλλογής Ελληνικών Αρχαιοτήτων στο Μουσείο Ερμιτάζ.